Δυστοπία ή Ευτοπία

Δυστοπία ή Ευτοπία

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου νέας γενιάς οφείλουμε να προβληματιστούμε ως προς το τι θέλει η νέα γενιά.
03.06.2021

Τα τελευταία χρόνια στα οικονομικά αρχίζει να διαμορφώνεται ένας ενδιαφέρον διάλογος γύρω από την πολιτική οικονομία. Το ερώτημα που εξετάζουμε έχει να κάνει με κάτι πολύ απλό, αλλά ταυτόχρονα και θεμελιακό. Είναι δεδομένο ότι κάθε άνθρωπος συμπεριφέρεται ανάλογα με τα κίνητρα που προσδιορίζουν δύο βασικά γι’ αυτόν, σύνολα επιθυμιών. Το πρώτο αφορά την ατομικότητά του και το δεύτερο εκφράζει την συλλογικότητά του. Το πρώτο προσδιορίζει τα ιδιωτικά και τα δημόσια αγαθά που διεκδικεί. Για παράδειγμα πόσο θα εργαστεί ή πόσο πολύ ή λίγο θα φορολογηθεί. Το δεύτερο εκφράζει τα «κοινά» αγαθά και τις φιλοδοξίες του, επιθυμίες που προκύπτουν μέσα από μία αξιολογική αποτίμηση των αρχών του. Το ερώτημα για παράδειγμα «σε τι κοινωνία φιλοδοξούμε να ζούμε εμείς και οι οικογένειές μας» προσδιορίζεται από τις ατομικές μας επιθυμίες, από το τι γνωρίζουμε, ποιες είναι οι αρχές μας και ποια η θέση μας στην κοινωνία. Αν και συμφωνούμε σε βασικά θέματα, για παράδειγμα στην δικαιοσύνη ή στην μείωση της ανισότητας και στο περιβάλλον, οι απόψεις μας διαφέρουν. Το κοινό αγαθό λοιπόν είναι η προσωπική μας άποψη για το «ευ ζην» ως προς την κοινωνία που ζούμε. Με δεδομένο ότι το ευ ζην δεν μπορεί να είναι η Ουτοπία, οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε τι δεν θέλουμε να είναι: «Δυστοπία», και τι επιδιώκουμε να είναι: «Ευτοπία». 

Και οι τρεις λέξεις είναι παράγωγο της λέξης τόπος. Τόσο σε σχέση με τα στενά όρια π.χ. «οικία» όσο και ευρύτερα, όπως σύνορα και διεθνές περιβάλλον, π.χ. ΕΕ. Ας επικεντρωθούμε όμως στο κυρίως αντικείμενο που μας αφορά και έχει να κάνει με το κοινό αγαθό «ευ ζην», στα στενά πλαίσια της Ελλάδος. Ελπίζοντας ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ή όπως καλύτερα λέγεται, Next Generation EU με το ευ ζην. Ρωτάμε λοιπόν: «πως οι πόροι που μας δίδονται μπορούν να αναβαθμίσουν το κοινό αγαθό «ευ ζην» στην χώρα». 

Πως το ευ ζην και η Ευτοπία συνδέονται με την αγορά ακινήτων; 

Η χρηματοδότηση του ταμείου της Νέας Γενιάς της ΕΕ, όπως ορθότερα αποκαλείται το Ταμείο Ανάκαμψης, γίνεται από ένα ομόλογο που θα πληρωθεί από τους σημερινούς νέους εργαζόμενους μετά από πολλά χρόνια. Ίσως όταν αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας. 

Ουσία δεν αφορά πολλούς εξ ημών, αν είμαστε είτε στην σύνταξη, απολαμβάνοντας τις δικές μας αποταμιεύσεις και πληρώνοντας τα δικά μας διαχρονικά σφάλματα, είτε βρισκόμαστε κοντά στον χρόνο αποχώρησης από την παραγωγή κι άρα το μελλοντικό χρέος δεν μας επηρεάζει. Το Ταμείο με αυτή την οπτική έχει ένα διαγενεακό χαρακτήρα. Δεν είναι δίκαιο για παράδειγμα, να χρησιμοποιηθεί ώστε να εξασφαλίσει τις δικές μας συντάξεις. Η ανάπτυξη που θα δημιουργηθεί από τους κοινοτικούς πόρους του Ταμείου, θα καλύψει την μελλοντική του αποπληρωμή. 

Ποια είναι λοιπόν η χρήση των πόρων, ώστε να εξυπηρετηθεί όσο καλύτερα γίνεται το ευ ζην της γενιάς των 25 – 40 ετών σήμερα και στο μέλλον; Πώς προσδιορίζεται και πόσοι πόροι απαιτούνται, ώστε η Ευτοπία του μέλλοντος της νέας γενιάς να επιτευχθεί και αντίστροφα να αποφευχθεί η Δυστοπία της απερχόμενης; Η δημόσια υγεία, η δημόσια παιδεία, οι διεθνείς μας σχέσεις, η απόδοση της Δικαιοσύνης, το περιβάλλον και η χρήση του, και πολλά άλλα που διαμορφώνουν ό,τι ορίζει η νέα γενιά ως ευ ζην όλα μαζί, αποτελούν το κοινό αγαθό που θέλουν να απολαύσουν στα παραγωγικά αλλά και στα μη παραγωγικά τους χρόνια. Αν θέλουν να πληρώσουν για να έχουν μία Ελλάδα Δυστοπική δεν έχουν παρά να μας μιμηθούν. Οι αρχές τους και όχι οι αρχές μας θα προσδιορίσουν τις προτεραιότητες στην χρήση των πόρων του Ταμείου.

Ευτοπία και ευ ζην λοιπόν για την νέα γενεά με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Αν μάλιστα θέλουμε να γίνουμε και λίγο πιο τολμηροί, ας εντάξουμε στην νέα γενιά της δικής μας χώρας τους συνομηλίκους των άλλων χωρών της ΕΕ. Έχουν κι αυτοί δικαίωμα να διεκδικήσουν έναν χώρο που ταυτίζει το δικό τους ευ ζην με αυτό που προσφέρει η Ελλάδα. Κανείς δεν θέλει να ζει σε μία Δυστοπική χώρα, όταν εναλλακτικά μπορεί να διεκδικήσει μια θέση πλησιέστερα στην προσωπική του Ευτοπία. Η αρχή «όπου γης και πατρίς» εκφράζει απόλυτα την λογική της νέας γενιάς.Ο χώρος είναι προφανώς απόλυτα ταυτισμένος με το περιβάλλον και αυτό με την ακίνητη περιουσία, ανεξάρτητα ιδιοκτήτη (Δημόσιο, ιδιώτες, ή συλλογικοί ιδιοκτήτες π.χ. τράπεζες Funds, ιδρύματα). 

Η ακίνητη περιουσία αποτελεί κεφάλαιο, που η απόδοσή του προσδιορίζεται από την αξία χρήσης. Όπως ένας επιχειρηματίας αλλάζει μηχανήματα, μεθόδους παραγωγής και προϊόντα, ώστε να εξυπηρετήσει την ζήτηση κερδοφόρα, έτσι κάνει κι ένας ιδιοκτήτης ακίνητης περιουσίας. Κανείς δεν ζει με την προσδοκία της υπεραξίας, όταν ο ανταγωνιστής του διαθέτει πόρους για να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του κεφαλαίου του.

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους του ταμείου της νέας γενιάς, οφείλουμε να προβληματιστούμε ως προς το τι θέλει η νέα γενιά. Και μάλιστα όχι μόνο η δική μας αλλά και όλης της Ευρώπης. Οφείλουμε να της δώσουμε το δικαίωμα στο δικό της ευ ζην. Οφείλουμε να της δώσουμε τους δικούς της πόρους να τα πετύχει. 

Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι το δικαιότερο εργαλείο για την εξισορρόπηση της διαγενεακής ανισότητας. Έχουμε ρωτήσει την νέα γενεά αν θα ήθελαν να μείνουν στα δικά μας σπίτια; Με την δική μας αισθητική; Τους αρέσουν τα σχολεία που πήγαν; Θέλουν να νοσηλευτούν -αν χρειαστεί- στους χώρους που θα πάμε εμείς;

Κι αν μας απαντήσουν «όχι», ας τους ρωτήσουμε πώς θα ήθελαν να είναι, ώστε να υπολογίσουμε το κόστος της επένδυσης. Τότε και μόνο τότε θα μπορέσουν και οι ίδιοι να αντιληφθούν καλύτερα από εμάς πώς πρέπει να οργανωθεί το Ταμείο Ανάκαμψης, πού πρέπει να στοχεύει, και πόσο οφείλουν να συμβάλλουν με τους δικούς τους πόρους και την δική τους φορολογία, στην δημιουργία της Ελληνικής Ευτοπίας.

Εμείς ας τους αφήσουμε, ας τους κρίνουμε και ας τους εξηγήσουμε πού και γιατί κάναμε λάθος στην χρήση τόσων και τόσων προγραμμάτων Εθνικής Ανασυγκρότησης από το 1945 και μετά.