Επιχειρηματικά πάρκα. Νέος νόμος, νέο όραμα

Ένα βιομηχανικό πάρκο επιτελεί έναν κρίσιμο ρόλο, αυτόν της παροχής μίας συγκεκριμένης γεωγραφικής έκτασης και των απαραίτητων υποδομών για την εγκατάσταση και ανάπτυξη βιομηχανικών μονάδων. Αποτελεί τον πιο πρόσφορο τρόπο βιομηχανικής ανάπτυξης και μπορεί να δημιουργήσει το πεδίο για επίτευξη οικονομιών κλίμακας ή ακόμα και για τη λειτουργία των επιχειρήσεων ως ένα ενιαίο οικοσύστημα.

Στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, αποφασίσαμε να «περικυκλώσουμε» τον θεσμό του επιχειρηματικού πάρκου τόσο από την σκοπιά της οικονομικής ενίσχυσης, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, ύψους 65 εκατομμυρίων ευρώ για την ανάπτυξη νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων πάρκων, όσο και από την κανονιστική σκοπιά, με τον νέο νόμο 4982/2022 που ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα και εκσυγχρονίζει την ίδρυση και λειτουργία των πάρκων.

Ας τα δούμε όμως από την αρχή.

Τα Επιχειρηματικά Πάρκα έχουν σημειώσει σημαντική ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο τα τελευταία 30 έτη. Η Ελλάδα ακολουθώντας την παραπάνω τάση ανέπτυξε περισσότερα από 50 πάρκα από το 1960.

Πριν τον τελευταίο νόμο 3982/2011, είχαμε 43 θεσμοθετημένους ΟΥΜΕΔ (Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών Δραστηριοτήτων και πλέον για διευκόλυνση: «Επιχειρηματικά Πάρκα»), ενώ μετά το 2011 και μέχρι σήμερα ιδρύθηκαν 6. Ο λόγος που τα επιχειρηματικά πάρκα φαίνεται να μην «άνθισαν» μετά το 2011 ήταν κυρίως η οικονομική κρίση αλλά και το γεγονός ότι το νομοθετικό πλαίσιο, αν και σαφώς πιο εκσυγχρονισμένο από το παρελθόν, δεν έδινε την απαραίτητη ευελιξία και ταχύτητα.

Τα οφέλη -και κίνητρα- των βιομηχανικών πάρκων είναι πολλαπλά. 
Χαμηλότεροι συντελεστές στον υπολογισμό ΕΝΦΙΑ, φοροαπαλλαγές στις μεταβιβάσεις γης ή ακινήτων εντός πάρκου, αλλά και ταχύτερη αδειοδότηση και μετάπτωση σε χαμηλότερη κατηγορία περιβαλλοντικής κατάταξης όταν μια επιχείρηση εγκαθίσταται εντός πάρκου.

Παράλληλα, τα βιομηχανικά πάρκα μπορούν να προσφέρουν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον και να προσθέσουν οικονομική αξία στο σύνολο της οικονομίας. Εντός ενός βιομηχανικού πάρκου, αναπτύσσονται οικονομίες κλίμακος και ενισχύεται η βιομηχανική συμβίωση. Αυτή ακριβώς η συμβίωση πολλαπλών επιχειρήσεων, οδηγεί στην αύξηση της παραγωγής, την ενίσχυση της καινοτομίας και στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας.

Την ίδια στιγμή, ενισχύουν την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη (τα περισσότερα βρίσκονται εκτός Αττικής, με το μεγαλύτερο να είναι στη Σίνδο), αλλά και συνολικά την οικονομία καθώς μπορούν να γίνουν πόλος έλξης επενδύσεων. Ως τοπικοί οικονομικοί κόμβοι και κέντρα ανάπτυξης, τα πάρκα μπορούν να λειτουργήσουν ως πλατφόρμες για την επίτευξη ευρύτερων στόχων της τοπικής κοινότητας, όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας, καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση και άλλα.

Προωθούν την καινοτομία και προστατεύουν το περιβάλλον. Τα βιομηχανικά πάρκα δημιουργούν ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την συνεργασία και την καινοτομία, ως χώροι όπου δημόσιος και ιδιωτικός τομέας, πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα μπορούν να συνεργαστούν. Ταυτόχρονα, οδηγούν στη μείωση του κόστους παραγωγής μέσω κοινών υποδομών και συστημάτων διαχείρισης πόρων, καθώς και σε αυξημένη αποδοτικότητα υλικών, νερού και ενέργειας. Επιπλέον, προωθούν την κοινή χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, πρακτικών κυκλικής οικονομίας, καθώς και την ορθή διαχείριση απορριμμάτων, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών τους.

Πρόσφατα, ψηφίστηκε ο νέος νόμος 4982/2022 για τα επιχειρηματικά πάρκα. Ο νέος νόμος έρχεται να υποστηρίξει και συμβάλει στην επίτευξη των παραπάνω μέσω της ανάπτυξης βιομηχανικών πάρκων, προσφέροντας ένα νέο ενιαίο και ευέλικτο πλαίσιο.

1. Αρχικά, ο νέος νόμος προχωρά με την θέση όλης της σχετικής νομοθεσίας σε έναν νόμο, αντί για τρία νομοθετικά πλαίσια που ίσχυαν έως σήμερα. Πετυχαίνουμε έτσι, ένα ενιαίο κωδικοποιημένο πλαίσιο για μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου, - αναγκαία για την προσέλκυση επενδύσεων - , σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε έως σήμερα, με το κάθε πάρκο να υπάγεται σε διαφορετικό καθεστώς. Ta υφιστάμενα πάρκα θα πρέπει να μεταβούν στο νέο καθεστώς εντός πενταετίας.

2. Απλουστεύονται και μειώνονται τα είδη και οι τύποι επιχειρηματικών πάρκων, που περισσότερο δημιουργούσαν γραφειοκρατία παρά επιτελούσαν κάποιον ιδιαίτερο σκοπό. Παράλληλα, στις επιτρεπόμενες δραστηριότητες, προστίθενται ρητά τα Συστήματα Περιβαλλοντικών Υποδομών και τα data centers.

3. Επιπλέον, επιτρέπεται για πρώτη φορά η έγκριση και ανάπτυξη Πάρκου σε δύο ή περισσότερες διακριτές γεωγραφικές περιοχές, όταν για φυσικούς, περιβαλλοντικούς, οικιστικούς, ή λόγους υποδομών (π.χ. δρόμοι, λιμάνια κ.λπ.) δεν μπορεί να είναι συνεχής η ανάπτυξη/επέκταση του πάρκου.

4. Πλέον, το νομικό πρόσωπο που αναπτύσσει το πάρκο είναι και αυτό που το διαχειρίζεται. Καταργείται ο υποχρεωτικός μηχανισμός της αυτοδιαχείρισης του πάρκου. Φυσικά, εξακολουθεί να μπορεί να πραγματοποιηθεί, εάν οι βιομηχανίες συστήσουν εταιρεία που θα αναπτύξει και διαχειριστεί το (νέο) πάρκο, ή εάν -κατόπιν ελεύθερης επιχειρηματικής συμφωνίας- το συμφωνήσουν την εταιρεία ανάπτυξης και διαχείρισης.

5. Επιπρόσθετα κίνητρα του νέου νόμου, είναι η κατάργηση της ελάχιστης έκτασης (50 στρέμματα) για ίδρυση πάρκου, καθώς και η πρόβλεψη για πρώτη φορά πως η εισφορά σε χρήμα εκπίπτει ως δαπάνη. Ενώ, αποσαφηνίζεται και ενισχύεται ο θεσμός του δικαιώματος επιφανείας, ενός μηχανισμού απαραίτητου για την ευελιξία ανάπτυξης πάρκου και εγκατάστασης εντός αυτού.

Ως προς την οικονομική ενίσχυση μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η πρόσκληση για τα επιχειρηματικά πάρκα. Σκοπός είναι η ενίσχυση αναβάθμισης υφιστάμενων πάρκων, η δημιουργία νέων, καθώς και να ενταθεί η επάρκεια δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας εντός των πάρκων (μέσω χρηματοδότησης του ΔΕΔΔΗΕ για υποσταθμούς ενέργειας). Η δράση προβλέπει οικονομική ενίσχυση συνολικού ποσού 65 εκατομμυρίων ευρώ (ενώ επιπλέον 35 εκατομμύρια ευρώ θα ενισχύσουν το πάρκο καινοτομίας ThessINTEC).

Φιλοδοξούμε ότι αυτός ο διττός σχεδιασμός, απόρροια και της Εθνικής Στρατηγικής Βιομηχανίας, και του συνολικού μας οράματος, απαντά πρώτη φορά ολοκληρωμένα στις προσταγές της εποχής για αποδοτικότερη βιομηχανική ανάπτυξη. 'Αλλωστε, το διεθνές περιβάλλον, που μας ωρίμασε όλους για περισσότερη ανθεκτικότητα, μας προετοίμασε για να ανταποκριθούμε σε αυτή τη συγκυρία. Και η πολιτική της Κυβέρνησης, που αποδεικνύεται με πράξεις, θέτει τις βάσεις για ένα καλύτερο μέλλον.