Επιχειρηματικές ευκαιρίες φέρνει η ρευστότητα του Ταμείου Ανάκαμψης

Το 2023 ξεκίνησε με μία εξαιρετικά θετική είδηση για την ελληνική οικονομία, μετά την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του αιτήματος που υπέβαλε η Ελλάδα για τη δεύτερη πληρωμή από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η δεύτερη δόση ύψους 3,6 δισ. ευρώ εκ των οποίων οι επιδοτήσεις είναι 1,72 δισ. ευρώ και τα δάνεια 1,84 δισ. ευρώ, εγκρίθηκε, αφού ολοκληρώθηκαν με επιτυχία τα 28 προβλεπόμενα ορόσημα. Έτσι οι πόροι που εισρέουν στη χώρα μας από αυτό το πολύτιμο αναπτυξιακό εργαλείο υπερβαίνουν τα 11 δισ. ευρώ. 

Είναι μία σημαντική ανάσα ρευστότητας, δεδομένου του κλίματος αβεβαιότητας που επικρατεί στην παγκόσμια οικονομία, ενώ το γεγονός ότι τα χρήματα των δανείων έρχονται πολλούς μήνες νωρίτερα, έχει και αξιόλογο δημοσιονομικό όφελος για τη χώρα. Η Ελλάδα ήταν μια από τις πέντε πρώτες χώρες που υπέβαλαν αίτημα εκταμίευσης της δεύτερης πληρωμής από το ΤΑΑ και ήταν η πρώτη που κατέθεσε αίτημα για την τρίτη συνολικά με την προ εκταμίευση πληρωμή, σύμφωνα με το πρόγραμμα των δανείων. 

Σημειώνεται ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στο 40% της πορείας του έχει εντάξει το 75% των έργων και έχει εκταμιεύσει το 17% των πόρων. Στο σκέλος των επιδοτήσεων στο Εθνικό Σχέδιο έχουν ενταχθεί, προς το παρόν, 440 έργα, συνολικού προϋπολογισμού 13,7 δισ. ευρώ. 

Τα έργα εμπίπτουν στους τέσσερις βασικούς πυλώνες του Σχεδίου, δηλαδή στη «Πράσινη μετάβαση», στη «Ψηφιακή μετάβαση», σε «Απασχόληση - Δεξιότητες - Κοινωνική Συνοχή» και σε «Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας». Σε ό,τι αφορά στο σκέλος των δανείων, στο «Ελλάδα 2.0» έχουν υποβληθεί 291 επενδυτικά σχέδια, συνολικού ύψους 10,53 δισ. ευρώ που αφορούν σε διαφορετικούς κλάδους της οικονομίας. Ήδη για 68 από τα 291 έχουν υπογραφεί δανειακές συμβάσεις με συνολικό προϋπολογισμό  3,22 δισ. ευρώ. 

Τα επενδυτικά σχέδια

Από το σύνολο των επενδυτικών σχεδίων, 167 ύψους 2,25 δισ. ευρώ, προέρχονται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι διαφορετικό, σε σχέση με οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία του παρελθόντος για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι ο χρόνος, αφού πρέπει να ολοκληρώσει με ταχύτητα όλα τα έργα και επενδύσεις μέχρι το τέλος του 2026. Ο δεύτερος είναι η πρωτοφανής δυνατότητα κινητοποίησης ιδιωτικών πόρων με τη χρήση των δανείων με τρόπο που να μην επιβαρύνει δημοσιονομικά, αλλά να κινητοποιεί χιλιάδες ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις μέσω των ΣΔΙΤ. 

Ο τρίτος είναι ότι το Σχέδιο συνδυάζει για πρώτη φορά επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, ώστε οι επενδύσεις να δώσουν μακροοικονομική και οικονομική ισχύ και οι μεταρρυθμίσεις αποτελεσματικότητα και προοπτική. Τα συνολικά ποσά του προυπολογισμού είναι 31,1 δις ευρώ εκ των οποίων επιχορηγήσεις τα 18,4 δις ευρώ και δάνεια τα 12,7 δις ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι θα κινητοποιήσουν σε μία τετραετία κεφάλαια κοντά στα 60 δισ. ευρώ. Τα κεφάλαια μάλιστα που κινητοποιεί είναι τόσο σημαντικά, ώστε με σωστή αξιοποίηση μπορούν να αλλάξουν την πορεία της χώρας και να τη θέσουν σε τροχιά μόνιμης, δυναμικής και ανθεκτικής ανάπτυξης, ενισχύοντας την συνοχή, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δημιουργώντας εκατοντάδες χιλιάδες νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας, που θα υπάρχουν όχι μόνο στη διάρκεια του προγράμματος, αλλά και μετά την ολοκλήρωσή του. 

Ένεση ρευστότητας σε νευραλγικούς τομείς της οικονομίας, τη μεταποίηση και τη γεωργία, ετοιμάζεται επίσης να δώσει το «Ελλάδα 2.0» που συγχρηματοδοτείται από το ΤΑΑ και μάλιστα προχωρούν τάχιστα οι νέοι διαγωνισμοί για να ολοκληρωθούν οι εγκριτικές διαδικασίες για τις προκηρύξεις με έμφαση στα τρία προγράμματα που αφορούν κατά 95% μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Συγκεκριμένα, προβλέπονται 500 εκ. ευρώ επιδοτήσεις για τον «μετασχηματισμό στον γεωργικό τομέα», 75 εκ. ευρώ για την «έξυπνη μεταποίηση» και 200 εκ. ευρώ για τη δράση «Εξοικονομώ – Επιχειρώ». Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του εμπορίου, των υπηρεσιών και του τουρισμού.

Υπολογίζεται ότι στον αγροδιατροφικό τομέα θα μπορέσουν να ξεκινήσουν επενδύσεις μέσα στους πρώτους μήνες του 2023. Με περίπου 500 εκατ. ευρώ συνολική επιδότηση από το ΤΑΑ θα κινητοποιήσουν πόρους που προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ. Παράλληλα δρομολογούνται τα νέα προγράμματα για την αναδιάρθρωση καλλιεργειών γεωργικών εκμεταλλεύσεων ΜμΕ σε καλλιέργειες που είναι ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή και παράγουν προϊόντα με έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. 

Στην «Εξυπνη μεταποίηση» η συγχρηματοδότηση θα φτάνει μέχρι 50% για τη στήριξη ΜμΕ του βιομηχανικού τομέα, με σκοπό την αναβάθμιση του παραγωγικού εξοπλισμού και των υποδομών τους με προηγμένες έξυπνες τεχνολογίες που έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Η υποβολή των επενδυτικών σχεδίων περιλαμβάνει επενδύσεις που αφορούν την ψηφιοποίηση των γραμμών παραγωγής, την αυτοματοποίηση και τη διασύνδεση των αλυσίδων εφοδιασμού, τον σχεδιασμό και την παραγωγή έξυπνων προϊόντων και υπηρεσιών, την εφαρμογή έξυπνων παραγωγικών τεχνολογιών σε δίκτυο υπερυψηλής ταχύτητας/5G, τον μηχανικό, εργαστηριακό και παραγωγικό εξοπλισμό, τον εξοπλισμό ποιοτικού ελέγχου και πληροφορικής, τις άδειες λογισμικού και υπολογιστικού νέφους, υπηρεσίες εφαρμογής για τις νέες υποδομές πληροφορικής τις υπηρεσίες ασφάλειας, τον σχεδιασμό προϊόντων, τη διανοητική ιδιοκτησία, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τις δαπάνες πιστοποίησης. 

Το πρόγραμμα, «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων εμπορίου, υπηρεσιών και τουρισμού. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από πόρους του ΤΑΑ και ο προϋπολογισμός του θα κατανεμηθεί με 100 εκατ. ευρώ για τους κλάδους εμπορίου και υπηρεσιών, καθώς και 100 εκατ. ευρώ για τον κλάδο του τουρισμού. Οι επιχειρήσεις που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα θα έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν σημαντικές παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης, όπως αυτές του κτιριακού κελύφους και των συστημάτων φωτισμού, επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα θέρμανσης, ψύξης και αερισμού χώρων, εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

 Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, τη διετία 2021-2022 οι επενδύσεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 30% περίπου συγκριτικά με το 2019 και αναμένεται πολύ μεγαλύτερη αύξηση κατά το χρονικό διάστημα 2023-2025, με τη συμβολή του ΤΑΑ. Το επόμενο αίτημα πληρωμής προγραμματίζεται να υποβληθεί από τις ελληνικές αρχές την άνοιξη του 2023 και θα επιθυμούσαμε για να αποφευχθούν καθυστερήσεις να δρομολογηθεί πριν τις εθνικές εκλογές. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συνιστά μία ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα, την οποία τόσο η πολιτεία, όσο και επιχειρήσεις έχουμε εθνικό καθήκον να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Τέλος, όλες οι επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου βλέπουν στο Εθνικό Σχέδιο ευκαιρίες βιώσιμης ανάπτυξης και προοπτικές με σημαντικά οικονομικά οφέλη, που αυτή τη φορά, δεν σκοπεύουν να χάσουν, αλλά να αξιοποιήσουν κάθε ευρώ.