Οπως επισημαίνεται στο συνοδευτικό κείμενο της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς, η αγορά χτίστηκε το 1925, μεταξύ των σημερινών οδών Βασιλέως Ηρακλείου και Ερμού, κι αποτελεί τη μεγαλύτερη διασωζόμενη του είδους στη Θεσσαλονίκη και ένα από τα ορόσημα της πόλης. Η αγορά είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, ενώ εντός αυτής υπάρχουν 124 διαμορφωμένα καταστήματα, η πλειοψηφία των οποίων είναι ανενεργά.
"Στόχος της πώλησης του ποσοστού συγκυριότητας του ακινήτου που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ είναι η ανάδειξη του ιστορικού αυτού κτηρίου με διατήρηση της χρήσης του, καθώς αυτή είναι εγγεγραμμένη στην ιστορική μνήμη των πολιτών, έτσι ώστε αυτό να αποτελέσει προπομπό της ανάπλασης του ιστορικού κέντρου της πόλης" υπογραμμίζεται στο συνοδευτικό κείμενο της προκήρυξης, όπου αναφέρεται ακόμη ότι η αρχιτεκτονική του κτηρίου παρουσιάζει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τα πρώτα βιομηχανικά κτήρια της πόλης (κτήρια του τέλους του 19 ου αιώνα), καθώς και με άλλα αντίστοιχα, που βρίσκονται στις κεντρικές αγορές του Παρισιού. Το κτήριο είναι διπλά χαρακτηρισμένο ως διατηρητέο και προστατεύεται, πλέον, από τις διατάξεις του Ν.3028/2002.
Το υπόλοιπο ποσοστό της Αγοράς ανήκει πάντως σε περίπου 60 συνιδιοκτήτες, μεταξύ των οποίων και γνωστές επιχειρηματικές οικογένειες της Θεσσαλονίκης. Το καθεστώς αυτό περιπλέκει το εγχείρημα αναβάθμισης και αξιοποίησης της αγοράς, καθώς η ιδιοκτησία της είναι εξ αδιαιρέτου και, άρα, υπέρ είτε της μίσθωσης είτε της πώλησής της θα πρέπει ν΄ αποφασίσει αθροιστικά ποσοστό άνω του 50% των ιδιοκτητών. Ουσιαστικά, έως σήμερα, οι ιδιοκτήτες της αγοράς είναι παγιδευμένοι σε αυτό το ιδιαίτερο ιδιοκτησιακό καθεστώς, ενώ επί πολλά χρόνια δεν έχει γίνει καμία επένδυση αποκατάστασης και αξιοποίησης του ακινήτου.
Κι ενώ η διαδικασία του διαγωνισμού άνοιξε μόλις προχτές, ενδιαφέρον για την εξαγορά του ποσοστού του ΤΑΙΠΕΔ είχε εκφράσει ήδη από τον περασμένο Απρίλιο το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ), με τη διοίκησή του να υποστηρίζει ότι διαθέτει τόσο την τεχνογνωσία, όσο και τα κεφάλαια για ν΄ αναλάβει πρωτοβουλία διαχείρισης της Αγοράς μέσα σε ένα νέο ιδιοκτησιακό σχήμα. Μάλιστα, ο κ.Ζορπίδης είχε επισημάνει ότι ο σχεδιασμός του επιμελητηρίου για την Αγορά δεν έχει ώς κίνητρο το κέρδος, αλλά την αναβάθμισή της προς όφελος τόσο των καταστηματαρχών όσο και της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας.
Από το 1922 έως σήμερα
Ο θεμέλιος λίθος της αγοράς Μοδιάνο μπήκε το 1922. Όταν ολοκληρώθηκε, το 1925, το όνομα που ήταν γραμμένο στο μέτωπο του συγκροτήματος της Αγοράς ήταν "ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΤΟΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ". Στην πορεία όμως το όνομα του οίκου των πανίσχυρων Μοδιάνο παραγκώνισε εκείνη την επίσημη ονομασία, παρότι η μεγάλη αυτή εβραϊκή οικογένεια ήταν τότε σε κρίση.
Το κτήριο της αγοράς κατασκευάστηκε με βάση τα σχέδια που συνέταξαν ο J.Oliphant (ως αρχιτέκτων) και ο Ελί Μοδιάνο (ως μηχανικός και κύριος του έργου). Ο τίτλος στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα: “Bazar Cetral Salonique”. Η Στοά χτίστηκε με τον τύπο της βασιλικής, προκειμένου να στεγάσει μια διάταξη καταστημάτων κατά το πρότυπο των bazaars. Τότε, οι εσωτερικοί δρόμοι εξειδικεύονταν. Στον κεντρικό αναπτύσσονταν τα κρεοπωλεία και παντοπωλεία, στους πλευρικούς τα ιχθυοπωλεία και τα παντοπωλεία. Στα δε καταστήματα της όψης, που "κοιτάζει" προς τη Βασιλέως Ηρακλείου, μοσχοβολούσαν τα οπωροπωλεία της αγοράς.
Η αγορά ήταν χτισμένη στην περιοχή εκείνη, όπου το σχέδιο του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Ερνέστ Εμπράρ για την αναγέννηση της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917, προέβλεπε να δημιουργηθούν τα "bazaars" της πόλης. Βέβαια, η χρήση της βασιλικής αυτής στοάς ήταν αρχικά ... απαγορευμένη, αφού δεν επιτρεπόταν η στέγαση, στην περιοχή, "εξασκήσεως επαγγελμάτων προκαλούντων θόρυβον ή δυσοσμίαν, ώς πχ κρεοπωλείων, ιχθυοπωλείων, λαχανοπωλείων, σιδηρουργείων, μικρομαγειρείων, χαλκουργείων κτλ"!
Το εμβαδόν του κτιρίου της Αγοράς είναι 2681 τετραγωνικά και το μέγιστο ύψος 12,4 μέτρα. Στην κεντρική δίοδο, οι διαστάσεις των καταστημάτων είναι 3Χ4 μέτρα, με ύψος πέντε μέτρων, ενώ στις πλευρικές τα μεγέθη αλλάζουν ελαφρώς. Κάποτε, η αγορά φιλοξενούσε τα εκλεκτότερα εμπορεύματα. Για αυτό άλλωστε και οι τιμές ήταν υψηλότερες από τις γειτονικές αγορές.
Σήμερα η εικόνα είναι μάλλον αποκαρδιωτική: κλειστά καταστήματα (κατά τον κ.Ζορπίδη λειτουργούν περίπου δέκα από τα 144!), αλλά και η κατάσταση των κτηρίων καθεαυτών, που ουσιαστικά εγκαταλειμμένα για χρόνια, αντιμετωπίζουν προβλήματα.
Στο οικοδομικό τετράγωνο υπ' αριθμόν 9 του ιστορικού κέντρου της Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται και η αγορά Μοδιάνο, έχουν κηρυχθεί διατηρητέα πέντε κτήια, βάσει υπουργικής απόφασης του 1995 και συγκεκριμένα: τα κτήρια της Αγοράς Μοδιάνο, της Οδού Ερμού 26, της Νέας Αγοράς επί της οδού Βασιλέως Ηρακλείου (ακριβώς δίπλα στη Μοδιάνο), της οδού Κομνηνών 32 και της Ερμού 22
