Οι πόλεις και τα κτίρια καλούνται να σώσουν τον πλανήτη

Το τελικό κείμενο της Διάσκεψης, η Συμφωνία της Γλασκόβης για το κλίμα, χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως άτολμη, ημιτελής και μετριοπαθής, ενώ δεν κατάφερε να δώσει απαντήσεις στην «κατάσταση έκτακτης ανάγκη» (emergency mode), όρος κοινώς αποδεκτός από όλα τα κράτη.

Ωστόσο, οι πόλεις διαδραμάτισαν ξεχωριστό ρόλο και βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων από τις πρώτες κιόλας μέρες, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ανάγκη για πολυεπίπεδη δράση, η οποία θέτει τις τοπικές αρχές, και τις περιφέρειες, σε πρωταγωνιστικό ρόλο.

Έρευνες δείχνουν ότι το 68% του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικεί σε μεγάλα αστικά κέντρα μέχρι το 2050. Ως αποτέλεσμα, περίπου 1,6 δισ. άνθρωποι που ζουν σε πόλεις, θα εκτίθενται τακτικά σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες ενώ πάνω από 800 εκατ. άνθρωποι θα είναι ευάλωτοι στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Με αυτά τα δεδομένα, Η Inger Andersen, Επικεφαλής του UNEP, απευθύνθηκε στους αντιπροσώπους των κρατών στην COP26, εστιάζοντας στις ενεργειακά αποδοτικές κατασκευές. Όπως τόνισε, οι κατασκευές ευθύνονται για το 37% των εκπομπών CO², με δομικά υλικά όπως το τσιμέντο, να αντιπροσωπεύουν το 10% των παγκόσμιων εκπομπών.

«Δεν δίνουμε αρκετή έμφαση στην μακροβιώτητα των κατασκευών" σχολίασε η κυρία Andersen. Ένα τυπικό κτίριο που κατασκευάστηκε σήμερα θα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι το 2070. Οι κλιματικές επιπτώσεις όμως που θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει θα είναι πολύ διαφορετικές.  Από την άλλη πλευρά όμως περισσότερα από τα μισά κτίρια που θα χρησιμοποιούνται σε 30 χρόνια δεν έχουν κατασκευαστεί ακόμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο 19 χώρες τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργήσει νέους κώδικες, αναφορικά με την ενεργειακή απόδοση για κτίρια, και τους έχουν θέσει σε ισχύ. Όμως το μεγαλύτερο μέρος της μελλοντικής κατασκευαστικής δραστηριότητας αναμένεται σε χώρες που δε διαθέτουν τέτοιες νομικές προβλέψεις.

Για κάθε δολάριο που επενδύεται σε ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, άλλα 37 δολάρια κατευθύνονται σε συμβατικές κατασκευές και κτίρια, τα οποία είναι ενεργειακά αναποτελεσματικά. «Πρέπει να απομακρυνθούμε από αυτές τις σταδιακές αλλαγές γιατί είναι πολύ αργές, χρειαζόμαστε έναν πραγματικό μετασχηματισμό του τομέα. Πρέπει να οικοδομήσουμε καλύτερα», είπε, καλώντας τις κυβερνήσεις να λάβουν ουσιαστικότερα μέτρα.

Χαρακτηριστική ήταν και η δήλωση του Απόστολου Τζιτζικώστα, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας και Πρέσβη του Συμφώνου των Δημάρχων, κατά την Παγκόσμια Ημέρα Πόλεων, η οποία άνοιξε την COP26. Ο κος Τζιτζικώστας αναγνώρισε τον συγκεκριμένο ρόλο που οι τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις μπορούν να παίξουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Όπως δήλωσε: «Ο κόσμος απέχει πολύ από το να αποτρέψει την κλιματική έκτακτη ανάγκη. Οι δεσμεύσεις των υποεθνικών κυβερνήσεων για το κλίμα πρέπει να ληφθούν υπόψη στις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές και πρέπει να τους δοθεί επίσημη θέση στις διαπραγματεύσεις της UNFCCC. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να αγνοούμε το θεμελιώδη ρόλο κάθε περιοχής, πόλης και χωριού στην υλοποίηση της δράσης για το κλίμα».

1.049 πόλεις από όλο τον κόσμο, δεσμεύτηκαν κατά την έναρξη της COP26 να μειώσουν στο μισό τις εκπομπές τους έως το 2030 και να πετύχουν το Net-Zero έως το 2050. Μετά από 30 χρόνια Συνεδριάσεων από την αρχική Σύμβαση-πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή, η Διάσκεψη της Γλασκόβης είδε για πρώτη φορά τις τοπικές κυβερνήσεις και τις πόλεις να συμμετέχουν ενεργά και να δίνουν το καλό παράδειγμα, μέσα από ήδη εφαρμοσμένες δράσεις και επενδύσεις για το κλίμα.

Αξίζει να σημειωθεί οτι το αποτέλεσμα της COP26, αποτελεί τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή ενός τεράστιου αριθμού κρατών και όχι το «ταβάνι» των προσπαθειών για την κλιματική αλλαγή. Οι δεσμεύσεις από πόλεις, καθώς και από κράτη όπως η Κίνα, η Ινδία και οι ΗΠΑ, μπορούν, εφόσον πραγματοποιηθούν, να αποδειχθούν πολύ σημαντικότερες από μια «άτολμη» παγκόσμια συμφωνία, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί πλήρως ή μερικώς από το σύνολο των κρατών της διεθνούς κοινότητας.