WBEF: Τι κρύβεται πίσω από την έννοια της "Έξυπνης Πόλης"

Ο καθηγητής Greg Clark, υποδέχθηκε στη συζήτηση τον κ. Qing Wei, CTO της Microsoft Κίνας, καθώς και τον Dr Noah Radford, Futurist-In-Chief στο Dubai Future Foundation, σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που περιστράφηκε γύρω από τη σχέση μεταξύ της τεχνολογίας και των έξυπνων πόλεων.

Η χρήση της τεχνολογίας στην καθημερινότητά μας, μια τάση που επιταχύνθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέσω της απομακρυσμένης εργασίας και της τηλεκπαίδευσης, των διαδικτυακών αγορών και της ψηφιοποίησης δημόσιων υπηρεσιών, δημιουργούν νέα δεδομένα στις πόλεις, και αυτή είναι μόνο η αρχή. Είναι, όμως, έτοιμη η ανθρωπότητα να δεχτεί αυτές τις αλλαγές ή η έννοια της έξυπνης πόλης είναι πολύ νέα και η εφαρμογή της πολύ γρήγορη για να την υιοθετήσουν οι πολίτες;

Ανοίγοντας τη συζήτηση, ο κ. Wei Qing επεσήμανε ότι, ενώ οι λέξεις τεχνητή νοημοσύνη, το Internet των πραγμάτων και οι έξυπνες πόλεις χρησιμοποιούνται κατά κόρον, στην πραγματικότητα δεν απομακρυνόμαστε από τον θεμελιώδη κανόνα της τεχνολογίας πληροφοριών και δεν ξεφεύγουμε από την κλασική πυραμίδα DIKW (Δεδομένα, Πληροφορίες, Γνώση και Σοφία). «Για κάθε νέα τεχνολογία», είπε, «τα δεδομένα είναι σαν το αργό μας πετρέλαιο: πρέπει να το τελειοποιήσουμε με πληροφορίες». Οι πληροφορίες χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενεργειών και αποφάσεων, μετατρέποντας έτσι την πληροφορία σε γνώση.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα πρώτα τρία στάδια της διαδικασίας θα τα αναλάβουν, αργά ή γρήγορα, κυρίως μηχανές, αλλά οι άνθρωποι θα πρέπει πάντα να παράγουν τη "σοφία" του συστήματος. "Τα πάντα έχουν να κάνουν με την πληροφορία και η πληροφορία δεν αφορά μόνο τη διορατικότητα, έχει να κάνει και με την εξουσία. Μόλις μετατραπεί σε εξουσία, οι άνθρωποι θα παλέψουν για αυτήν καθώς θα έχουν διαφορετικές απόψεις".

Το ενδιαφέρον με τη θεωρία της πυραμίδας DIKW, είναι ότι όλα τα επίπεδα της συνδέονται από ανθρώπους, με διαφορετικές πεποιθήσεις, στόχους και απόψεις. Και, σύμφωνα με τον Dr Noah Radford, κάπως έτσι η τεχνολογική πυραμίδα μετατρέπεται σε μια διαδικασία διακυβέρνησης.

"Οι πόλεις δεν αποτελούν ένα πρόβλημα προς βελτιστοποίηση, δεν είναι ένα πρόβλημα για το οποίο υπάρχει λύση. Είναι μια αναδυόμενη, εξελισσόμενη συζήτηση και διάλογος και η τεχνολογία που λειτουργεί καλύτερα σε αυτά τα πλαίσια είναι αυτή που μας κάνει να κατανοούμε καλύτερα ο ένας τον άλλον, να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις που βελτιστοποιούν τους στόχους του άλλου ή τους εξισορροπούν και, τελικά, δημιουργούν αξίες". Στη συνέχεια, εξήγησε ότι, όταν σκεφτόμαστε τον ρόλο των έξυπνων πόλεων στο να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο, θα πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η τεχνολογία πρέπει να είναι πάντα στην υπηρεσία των ανθρώπων. Και μερικές φορές, η απάντηση στην εξυπηρέτηση των ανθρώπινων αναγκών είναι στην πραγματικότητα βασική τεχνολογία.

Συνεχίζοντας, τόνισε πως η πραγματική προσπάθεια για τη μετάβαση στο μέλλον, είναι μια κοινωνική παράμετρος, το να βρούμε το ρυθμό μας γύρω από αυτή τη νέα πραγματικότητα και το πώς θα λειτουργούμε μέσα σε αυτό το νέο, ψηφιακό περιβάλλον. "Και αυτές είναι οι πιο δύσκολες αλλαγές", εξήγησε. "Ιδιαίτερα για όσους έχουν περάσει μια ολόκληρη ζωή αποκτώντας εξειδίκευση σε κάτι. Πώς ξεμαθαίνει κανείς άμεσα όλα αυτά για τα οποία έχει εργαστεί τόσο σκληρά για να πετύχει και να μαθαίνει στην συνέχεια όλες αυτές τις νέες τεχνολογίες, όχι μόνο ως άνθρωπος, αλλά και ως οργανισμός, πόλη ή κοινωνία;".

Κατά τη γνώμη του, το βασικότερο συμπέρασμα από τον COVID είναι ότι, η πραγματική καινοτομία έχει να κάνει με τη προσαρμογή και το πειραματισμό με τους κανονισμούς μας, και με τους τρόπους δράσης μας, σε έναν κόσμο που αλλάζει με γοργούς ρυθμούς.

Σύμφωνα με τον κ. Qing Wei, πολλοί δήμαρχοι ή πολεοδόμοι προσπαθούν να αναπτύξουν ένα λεγόμενο «καλό» σχέδιο πόλης, με συστηματική οδική δομή, καταστήματα, πολυκαταστήματα, το νοσοκομείο, το σχολείο. Όμως η ανθρώπινη φύση έχει το δικό της μοτίβο. Σύμφωνα με το γνωστό έργο του Christopher Alexander, μια πόλη δεν είναι ένα δέντρο - τέλεια δομημένο και τακτοποιημένο - και χρειάζεται πολύ βαθιά σκέψη για να αναπτυχθεί το οργανικό σύστημα που αποτελεί μια πόλη. Ως αποτέλεσμα, βλέπουμε κατασκευαστές πόλεων να σχεδιάζουν μια έξυπνη πόλη, ξεχνώντας ότι πρέπει να χρησιμοποιείται από τους πολίτες. Και οι πολίτες, χωρίς κατάλληλη εκπαίδευση και επικοινωνία, δεν βλέπουν μια έξυπνη πόλη, γιατί αδυνατούν να βρουν το συσχετισμό  με την καθημερινότητά τους.

Ένα καλό μέρος για διαβίωση θα γίνει απλά ακόμα καλύτερο, όταν προσθέσει κανείς την ευελιξία και την αποτελεσματικότητα των ψηφιακών εργαλείων. Αλλά πρέπει να φροντίσουμε να διατηρήσουμε την ανθρώπινη φύση ως μέρος αυτής της εξίσωσης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ερωτώμενος για την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης, ο Dr. Radford αναφέρθηκε στο «Moral Machine», μια μελέτη του MIT που διεξήχθη σε όλο τον κόσμο και αποκάλυψε συναρπαστικές πολιτισμικές διαφορές, μεταξύ του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι κάνουν ηθικές επιλογές. "Έτσι, όταν διερωτόμαστε πώς διαφορετικές πόλεις, κοινωνίες και πολιτισμοί αντιμετωπίζουν τη βελτιστοποίηση που προσφέρει η τεχνολογία, αυτές που θα πετύχουν είναι αυτές που έχουν εμπειρία στην αντιμετώπιση αυτών των διαφορετικών απόψεων μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών, και στόχων», εξήγησε. «Και αυτό είναι ένα πραγματικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για το Ντουμπάι και για κάθε πολυπολιτισμική πόλη, που λαμβάνει υπόψη διαφορετικές οπτικές γωνίες, κατά τη λήψη  αποφάσεων που έχουν πραγματικά σημασία".

Κατά την ολοκλήρωση της συζήτησης, και οι δύο ομιλητές συμφώνησαν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μας παρέχει δεδομένα, τα οποία μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία πιο δίκαιων πόλεων, αλλά όχι ως προς τη λήψη αποφάσεων ή τη διακυβέρνηση.

Σύμφωνα με τον κ. Wei, η τρέχουσα και η μελλοντική τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στο χρήστη να υπολογίσει όλες τις παραμέτρους ενός ζητήματος. «Πιθανώς θα πρέπει να μεταφράσουμε μια έξυπνη πόλη, όχι μόνο σε έξυπνους ανθρώπους, αλλά σε ανθρώπους που μπορούν να πάρουν έξυπνες και σοφές αποφάσεις. Και εκεί είναι που οι μηχανές μπορούν να μας βοηθήσουν, αφαιρώντας την υπερβολική σκέψη από τον εγκέφαλό μας, ώστε να μπορούμε να επικεντρωθούμε σε σημαντικές αποφάσεις, αντί να αναλωνόμαστε στην τεχνική υπολογιστική».

Οι άνθρωποι είναι και θα παραμείνουν το επίκεντρο των πόλεων. Ενώ η ψηφιοποίηση σηματοδοτεί πολλά περισσότερα από ένα έξυπνο κτίριο ή μια έξυπνη πόλη, οι άνθρωποι υποβοηθούνται διαρκώς από τις μηχανές. Και όλοι όσοι προβληματίζονται με την ιδέα της μελλοντικής πόλης, θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι οι μηχανές είναι εδώ για να μας ενδυναμώσουν και όχι να μας αντικαταστήσουν.

 *Το World Built Environment Forum (WBEF) είναι μια πρωτοβουλία του RICS, ενός κορυφαίου διεθνούς επαγγελματικού σώματος επιθεωρητών, και αποστολή του είναι να προωθήσει σημαντικές συζητήσεις  για το δομημένο και το φυσικό περιβάλλον, εμπνέοντας θετική και βιώσιμη αλλαγή, για ένα μέλλον με  ευημερία και χωρίς αποκλεισμούς.