Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΑ, «Η μικρή αύξηση του δείκτη εξέλιξης τιμών αλυσίδων σουπερμάρκετ τον Σεπτέμβριο 2024 δείχνει ότι ο πληθωρισμός στις αλυσίδες σουπερμάρκετ είναι της τάξης του +0,91% (μετά από 4 μήνες συνεχούς πτώσης). Η μεταβολή του Σεπτεμβρίου οφείλεται κυρίως στις ανατιμήσεις, στις τιμές του κακάο και καφέ και σε συγκεκριμένα νωπά είδη και ειδικά στα φρούτα και στα λαχανικά λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας».
Μεγαλύτερες μειώσεις τιμών καταγράφονται στις κατηγορίες: απορρυπαντικά και είδη καθαρισμού ( 7,39%), βρεφικές και παιδικές τροφές (5,31%), τροφές και είδη για κατοικίδια (3,12%), χαρτικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής υγιεινής (2,49%), αυγά, βούτυρα και ζωμοί (2,21%) Οι μειώσεις που καταγράφονται είναι αποτέλεσμα τόσο της ομαλοποίησης της αγοράς μετά την πανδημία και της μείωσης στις τιμές παραγωγού σε ορισμένα προϊόντα, σύμφωνα με την έρευνα.
Μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφονται στις κατηγορίες: φρέσκα ψάρια και θαλασσινά (8,61%), ορεκτικά, αλίπαστα και άλλα σερβιριζόμενα είδη (6,65%), μπισκότα, σοκολάτες, ζαχαρώδη (5,54%), είδη πρωινού και ροφήματα (4,12%), νερά, αναψυκτικά, χυμοί (4,10%). Οι διεθνείς τιμές του κακάο και του καφέ, επηρεάζουν τις κατηγορίες των γλυκών και των ροφημάτων. Παράλληλα, η εποχικότητα λόγω τουρισμού σε συγκεκριμένα είδη, όπως τα ψάρια και τα αναψυκτικά, επηρεάζει τις τιμές, ενώ η παρατεταμένη ξηρασία και οι καιρικές συνθήκες επηρεάζουν τα φρέσκα φρούτα και τα λαχανικά.
Οι λόγοι στους οποίους αποδίδεται η τάση συγκράτησης των τιμών προϊόντων στα σούπερ μάρκετ είναι οι παρακάτω:
-Σταδιακή αποκλιμάκωση πληθωρισμού. Οι τιμές παρουσιάζουν συγκράτηση τους τελευταίους μήνες στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων λόγω των μεγάλων όγκων προϊόντων που διακινούν, των οικονομιών κλίμακας, της οργανωσιακής/τεχνολογικής ετοιμότητάς τους και της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας.
-Η πορεία των τιμών των πρώτων υλών τους προηγούμενους μήνες στις διεθνείς αγορές και η ομαλοποίηση της αγοράς. Οι διεθνείς δείκτες πρώτων υλών τροφίμων (π.χ. FAO Food Price Index) καταγράφουν μείωση τους πρώτους μήνες του 2024 στις περισσότερες περιπτώσεις. Σε περιπτώσεις, όπως ο καφές και το κακάο, όμως, η επίδραση είναι αντίστροφη.
-Οι συγκριτικά με το 2023 καιρικές συνθήκες το 2024 και η εποχικότητα. Οι περσινές βροχές είχαν αυξήσει σημαντικά το κόστος στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, ενώ φέτος δεν υπήρχαν μεν αντίστοιχες βροχές, αλλά υπήρχε παρατεταμένη ξηρασία η οποία επηρεάζει τις αυξήσεις το τελευταίο διάστημα. Παράλληλα η εποχικότητα στα προϊόντα της κατηγορίας επηρεάζει περισσότερο την πορεία του συνολικού δείκτη.
-Κυβερνητικές θεσμικές παρεμβάσεις. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ λειτουργούν σε αυστηρό θεσμικό πλαίσιο (π.χ. απαγόρευση προωθητικών ενεργειών σε περίπτωση ανατιμήσεων 6969/2024).
-Προσφορές και εκπτώσεις. Οι προσφορές και οι εκπτώσεις στο κανάλι του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι περισσότερες σε αριθμό, σε ένταση και σε ποσοστιαία έκπτωση, κάτι που επηρεάζει τις τελικές τιμές των προϊόντων.
-Υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων. Η συγκράτηση στις τιμές εμφανίζεται πολύ πιο γρήγορα στα μεγάλα σημεία πώλησης λόγω μεγαλύτερης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων. Δηλαδή διακινούν πιο γρήγορα το απόθεμά τους και προβαίνουν πιο σύντομα σε νέες αγορές για αναπλήρωση των αποθεμάτων.
-Επίδραση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Τα μερίδια πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι μεγαλύτερα στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ λόγω μεγαλύτερου εύρους κωδικολογίου, ενώ την τελευταία διετία καταγράφουν αύξηση.
