Σύμφωνα με την μελέτη της KPMG με τίτλο "The future of Real Estate" η παγκόσμια αγορά ακινήτων βρέθηκε σε υψηλά και σε χαμηλά επίπεδα μεταξύ 2000 και 2022, με ορισμένες χώρες να αντιμετωπίζουν απότομες αυξήσεις στην αξία των ακινήτων, ενώ άλλες να έχουν δει σοβαρές μειώσεις ή στασιμότητα. Τα υψηλά περιλαμβάνουν τις "φούσκες" των ακινήτων που εμφανίστηκαν σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2000 και τα χαμηλά περιλαμβάνουν την πτώση που ακολούθησε την οικονομική κρίση του 2007-2008.
Στην Ελλάδα ο κλάδος παρουσιάζει σαφή σημάδια ανάκαμψης αφήνοντας πίσω του την οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας και τις πιο πρόσφατες προκλήσεις που έφερε η παγκόσμια πανδημία COVID-19. Η χώρα παρουσίασε αύξηση άνω του 50% στις πραγματικές τιμές των κατοικιών και σχεδόν 90% στις ονομαστικές τιμές μεταξύ 2000 και 2007. Κατόπιν αυτού, τόσο η διεθνής όσο και η εγχώρια χρηματοπιστωτική κρίση επηρέασαν αρνητικά τη χώρα και οι τιμές των κατοικιών μειώθηκαν απότομα για περισσότερο από μια δεκαετία, έτσι ώστε το 2018 να ήταν κάτω από αυτές του 2000. Μόνο από το 2019 ομαλοποιήθηκε η εικόνα στο real estate.
Οπως αναφέρει η έρευνα η έντονη δραστηριότητα του εγχώριου κλάδου αναφορικά με την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων συνοδεύεται από σημαντικές επενδύσεις από διεθνείς όσο και τοπικούς επενδυτές κεφαλαίων. Υπάρχει σημαντική δραστηριότητα από χρήστες ακινήτων, καθώς μεγάλες εταιρείες θέτουν ψηλά τον πήχη των προδιαγραφών, απαιτώντας ποιοτικούς χώρους οι οποίοι καλύπτουν και περιβαλλοντικά κριτήρια. Η δραστηριότητα στην αγορά κατοικιών είναι έντονη, με αυξημένη ζήτηση από ντόπιους και, ειδικότερα, ξένους αγοραστές.
Κόστος κατασκευής και νέα κτίρια κατοικιών
Στην ελληνική αγορά καταγράφεται μια κατασκευαστική έκρηξη και αύξηση ζήτησης που οδήγησε σε σημαντικά υψηλότερο κόστος από τον μέσο όρο της ΕΕ-27 μέχρι το 2015, παρά την εγχώρια οικονομική κρίση της εποχής. Από το 2016 έως το 2020 οι αλλαγές δεν ήταν αξιοσημείωτες. Το 2021 και το 2022 το κόστος κατασκευής αυξήθηκε με ρυθμό 2,8% και 6,8% αντίστοιχα αποδεικνύοντας ότι η Ελλάδα ήταν μεταξύ των χωρών της Ευρώπης που επλήγησαν σε χαμηλότερο βαθμό σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Κύριες τάσεις και προκλήσεις
Σύμφωνα με την KPMG οι εταιρείες και οι ενδιαφερόμενοι του κλάδου βρίσκονται, σταθερά πλέον, σε ένα περιβάλλον «αλλαγής». Παράλληλα, οι Proptech επενδύσεις εμφανίζουν σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και συνεχίζουν να βρίσκονται στο προσκήνιο των εταιρειών κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και καινοτομίας. Τα κριτήρια βιωσιμότητας και οι ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις για μηδενικούς ρύπους αναδιαμορφώνουν το περιβάλλον των ακινήτων, το οποίο, οι μελέτες εμφανίζουν «υπεύθυνο» για το 40% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
Παρατηρείται αυξημένη ζήτηση καινοτόμων λύσεων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, με έμφαση στους τομείς της κατανάλωσης ενέργειας, της κυκλικής οικονομίας, των έξυπνων κατασκευών εκτός εργοταξίου και της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού, ενώ οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις όπως IoT, Big Data, GIS, AI και Machine Learning είναι πλέον διαθέσιμες και συνεχώς εξελίσσονται παρέχοντας πρόσβαση σε ολοένα και περισσότερα δεδομένα, η συνδυαστική διαχείριση των οποίων είναι ευνοϊκή για την ανάπτυξη και κατόπιν τη χρηστή διαχείριση και συντήρηση των χώρων και ιδιοκτησιών.
Με αφορμή την έρευνα, ο Κέννυ Ευαγγέλου, Partner, Head of Real Estate, Deal Advisory, ΚPMG στην Ελλάδα, δήλωσε σχετικά, «Παρά το αυξανόμενο κόστος χρηματοδότησης και κατασκευής, οι επενδύσεις σε ακίνητα και ξενοδοχεία στην Ελλάδα πρόκειται να συνεχιστούν, λόγω της ανεκπλήρωτης ζήτησης από αγοραστές / ενοικιαστές, της έλλειψης ποιοτικών ακινήτων, της στροφής στα πράσινα κτίρια, των συγκριτικά ελκυστικών αποδόσεων, των ευκαιριών που παρουσιάζονται από την ενεργή διαχείριση των κόκκινων δανείων και REO, καθώς και των αυξημένων ροών ξένων επενδυτικών κεφαλαίων προς τη χώρα».
"Γέμισαν" τα χαρτοφυλάκια των ΑΕΕΑΠ
Τα συνολικά περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών ΑΕΕΑΠ αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία 5 χρόνια, με την εκτιμώμενη αξία των ακινήτων και των εσόδων να υπερδιπλασιάζονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Αυτό είναι αποτέλεσμα νέων επενδύσεων, ανοδικής αξιολόγησης των υφιστάμενων περιουσιακών στοιχείων και, σε μικρότερο βαθμό, στη σύσταση δύο νέων ΑΕΕΑΠ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Σύμφωνα με την έρευνα μεταξύ 2018 και 2022, ο δείκτης Funds From Operations (FFO) καταγράφει σημαντικές αλλαγές από €76,46 εκατ. σε €108,1 εκατ. σημειώνοντας αύξηση 41,6%.
Ξεκινώντας από 471 ακίνητα το 2018, οι εγχώριες ΑΕΕΑΠ καταγράφουν σταθερή αύξηση στα χαρτοφυλάκιά τους κάθε χρόνο φθάνοντας στα 655 ακίνητα το 2022, υποδηλώνοντας συνολική αύξηση 38,4%. Η πιο σημαντική αύξηση σημειώθηκε μεταξύ 2018 και 2019, με αξιοσημείωτη αύξηση από 471 ακίνητα σε 564 ακίνητα, που αντιπροσωπεύει άνοδο 19,7%.
