Οι χρυσές βίζες προσφέρουν την ευκαιρία σε πλούσιους ανθρώπους να «αγοράσουν» ουσιαστικά το δικαίωμα διαμονής - μερικές φορές χωρίς καν να χρειάζεται να ζήσουν στη χώρα. Και η δημοτικότητά τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση γνώρισε ραγδαία άνοδο καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να απομακρυνθούν από πολιτικές αποφάσεις όπως το Brexit που μπορεί να περιορίσουν τα δικαιώματά τους.
Με το άστατο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον σε αρκετές περιοχές όπως στην Αμερική τα τελευταία χρόνια, οι αιτήσεις για χρυσές βίζες προβλεπόταν επίσης να αυξηθούν, ωστόσο, οι Ευρωπαίοι πήραν διαφορετικές αποφάσεις και ξεκίνησαν να καταργούν σταδιακά το δικαίωμα της παραμονής ή να αυστηροποιούν τους όρους. Η Πορτογαλία τροποποίησε το σύστημά της τον Οκτώβριο, αφαιρώντας τις επενδύσεις σε ακίνητα ως βάση για αιτήσεις χρυσής βίζας με την ελπίδα να μειώσει την κερδοσκοπία στον κλάδο του real estate. Η Ολλανδία ακολούθησε το παράδειγμά της, τερματίζοντας το πρόγραμμα χρυσής βίζας τον Ιανουάριο του 2024, ενώ και η Ισπανία έχει επίσης καταργήσει τις χρυσές βίζες για όσους επενδύουν σε ακίνητα.
"Φρένο" από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή
Το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τις κυβερνήσεις της ΕΕ να σταματήσουν να χορηγούν ιθαγένεια σε επενδυτές. Αν και αυτό διαφέρει από τις χρυσές βίζες, οι οποίες προσφέρουν μόνιμη διαμονή και όχι υπηκοότητα, η έκκληση ήρθε ως μέρος μιας κίνησης για την πάταξη αυτής της συνδυασμένης "βιομηχανίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ". Στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία, υπήρχαν ανησυχίες ότι αυτά τα σχέδια θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνδυνο για την ασφάλεια.
Οι Βρυξέλλες ζήτησαν επίσης από τις χώρες να ελέγξουν ξανά εάν τα άτομα στα οποία επιβλήθηκαν κυρώσεις λόγω του πολέμου είχαν χρυσό διαβατήριο ή βίζα που είχαν εκδώσει.
Κατά το παρελθόν, η ΕΕ έχει επίσης πει ότι τα συστήματα αυτού του είδους αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια, τη διαφάνεια και τις αξίες οι οποίες στηρίζουν το σχέδιο της "Ένωσης". Τον Οκτώβριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέτρεψε την Αλβανία «να απέχει από την ανάπτυξη ενός συστήματος ιθαγένειας επενδυτών (χρυσά διαβατήρια)». Ένα τέτοιο σύστημα «θα έθετε κινδύνους όσον αφορά στην ασφάλεια, στο ξέπλυμα χρήματος, στη φοροδιαφυγή, στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, στη διαφθορά και στην διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος και θα ήταν ασυμβίβαστο με τους κανόνες της ΕΕ», προειδοποίησε σε σχετική έκθεση. Η χώρα έκτοτε ανέστειλε τα σχέδιά της να εισαγάγει πρόγραμμα χρυσής βίζας.
Τον Φεβρουάριο του 2022, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ακύρωσε το πρόγραμμα που επέτρεπε σε πλούσιους ξένους υπηκόους να εγκατασταθούν στη χώρα με αντάλλαγμα να φέρουν μέρος του πλούτου τους μαζί τους. Η απόφαση για τον τερματισμό του ήρθε ως μέρος μιας ευρύτερης απόφασης της κυβέρνησης για τον περιορισμό του "μαύρου χρήματος" από τη Ρωσία. Ενα χρόνο αργότερα, Φεβρουάριο του 2023, ήρθε η σειρά της Ιρλανδίας να απαγορεύσει το πρόγραμμα χρυσής βίζας - το Πρόγραμμα Επενδυτών Μεταναστών - το οποίο πρόσφερε ιρλανδική κατοικία σε αντάλλαγμα για δωρεά 500.000 ευρώ ή τριετή ετήσια επένδυση 1 εκατομμυρίου ευρώ στη χώρα. Η Ιρλανδία είχε ήδη αναστείλει το πρόγραμμα για τους Ρώσους πολίτες τον Μάρτιο του 2022 ως μέρος των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη χώρα για την εισβολή στην Ουκρανία. Τον επόμενο μήνα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προειδοποίησε ότι το πρόγραμμα ήταν ευάλωτο σε φορολογικές καταχρήσεις. Η τελική απόφαση για τον τερματισμό του προγράμματος ήταν το αποτέλεσμα διαφόρων διεθνών εκθέσεων και εσωτερικών αναθεωρήσεων.
