Η κλιματική αλλαγή έρχεται... σπίτι μας

Η απάντηση, λοιπόν, σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ότι τα μέρη που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή είναι τα... σπίτια μας! Σύμφωνα με τελευταία μελέτη που δημοσίευσε το Economist περίπου το 1/10 της παγκόσμιας οικιστικής ιδιοκτησίας σε αξία απειλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη συμπεριλαμβανομένων πολλών σπιτιών που δεν βρίσκονται πουθενά κοντά σε ακτή αλλά στην ύπαιθρο και μέσα στο κέντρο των πόλεων.

Από ανεμοστρόβιλους που πλήττουν τα μεσοδυτικά προάστια της Αμερικής μέχρι χαλάζι σε μέγεθος μπάλας του τένις που συνθλίβουν τις στέγες των σπιτιών στην Ιταλία και τα ποτάμια που "φουσκώνουν" σε χώρες των Βαλκανίων, οι κακές καιρικές συνθήκες που προκαλούνται από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κλονίζουν τα θεμέλια της πιο σημαντικής κατηγορίας περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, της κατοικίας.

Από την κακοκαιρία που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες ημέρες οι περισσότεροι ποταμοί στην κεντρική Ευρώπη ξεχείλισαν προκαλώντας πλημμύρες οι οποίες έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 10 ανθρώπους από την Πολωνία μέχρι τη Ρουμανία, ενώ πολλές πόλεις έχουν κατακλυσθεί με νερά γεμάτα συντρίμμια έπειτα από ημέρες σφοδρών βροχοπτώσεων.

Οι μεθοριακές περιοχές ανάμεσα στην Τσεχική Δημοκρατία και την Πολωνία επλήγησαν σκληρά τις τελευταίες ημέρες ενώ ορισμένες γέφυρες κατέρρευσαν και σπίτια καταστράφηκαν, σε χωριά και κωμοπόλεις στην ανατολική Ρουμανία. Στην Τσεχία, η άνοδος της στάθμης του ποταμού Μοράβα έκανε να πλημμυρίσει το 70% της πόλης Λιτοβέλ, σε απόσταση 230 χλμ. ανατολικά της Πράγας και με πληθυσμό σχεδόν 10.000 κατοίκων, με αποτέλεσμα να κλείσουν τα σχολεία και εγκαταστάσεις υγείας. Πλημμυρισμένα τμήματα της βορειοανατολικής τσεχικής περιφερειακής πρωτεύουσας Οστράβα ανάγκασαν τις αρχές να κλείσουν ένα σταθμό παραγωγής ενέργειας που εξασφαλίζει θέρμανση και ζεστό νερό στην πόλη, καθώς και δύο χημικά εργοστάσια.

Ανοχύρωτα σπίτια

Σύμφωνα με το άρθρο του Economist οι σημερινές κατοικίες δεν είναι προσαρμοσμένες στον κλιματικό κίνδυνο. Στο Μαϊάμι των ΗΠΑ για παράδειγμα υπάρχει μεγάλη ανησυχία για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας όπου έχει αυξηθεί κατά 4/5 αυτή τη δεκαετία, πολύ περισσότερο από τον αμερικανικό μέσο όρο. Επιπλέον, επειδή ο αντίκτυπος της κλιματικής αλλαγής είναι ακόμα αβέβαιος, πολλοί ιδιοκτήτες μπορεί να μην γνώριζαν πόσο κίνδυνο θα είχαν όταν αγόραζαν τα σπίτια τους.

Η Αμερικανική κυβέρνηση ποντάρει στο γεγονός ότι οι ψηφοφόροι ενδιαφέρονται πολύ για την αξία των σπιτιών τους. Ετσι ρίχνει στη μάχη νομοσχέδιο που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δαπάνες για επισκευές αλλά και επένδυση στην προστασία και τροποποίηση κατοικιών ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Οι ασφαλιστικές από την άλλη πλευρά αναλαμβάνουν συνήθως το κόστος των επισκευών όταν μια καταιγίδα καταστρέψει μια στέγη ή μια πυρκαγιά καταστρέψει ένα ακίνητο. 

Καθώς το κλίμα επιδεινώνεται και οι φυσικές καταστροφές γίνονται πιο συχνές, η ασφάλιση κατοικίας γίνεται σαφέστατα πιο ακριβή. Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις θα μπορούσε να γίνει τόσο ακριβή που να προκαλέσει πτώση των τιμών των κατοικιών. 

Ορισμένοι ειδικοί προειδοποιούν για μια «φούσκα κλιματικής ασφάλισης» που επηρεάζει το 1/3 των αμερικανικών σπιτιών. Οι κυβερνήσεις πρέπει είτε να ανεχθούν τις απώλειες που επιβάλλουν στους ιδιοκτήτες κατοικιών είτε να αναλάβουν οι ίδιες τους κινδύνους, όπως συμβαίνει ήδη σε περιοχές της Καλιφόρνιας που είναι επιρρεπείς σε πυρκαγιές και της Φλόριντα που είναι επιρρεπής στους τυφώνες. Η συνδυασμένη έκθεση των υποστηριζόμενων από το κράτος «ασφαλίστρων έσχατης ανάγκης» σε αυτές τις δύο πολιτείες εκτινάχθηκε από $160 δισ. το 2017 σε $633 δισ. σήμερα. 

Στην Ολλανδία, ένα σύστημα από αναχώματα, τάφρους και αντλίες κρατά τη χώρα στεγνή, ενώ στο Τόκιο υπάρχουν ειδικά συστήματα που συγκρατούν τα νερά από τις πλημμύρες. Η χρηματοδότηση αυτής της επένδυσης, όμως, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πρόκληση. Οι πυκνοκατοικημένες παράκτιες πόλεις, οι οποίες χρειάζονται περισσότερο προστασία από τις πλημμύρες, είναι συχνά η πρωτεύουσα των οικονομιών και των κοινωνιών των χωρών τους όπως για παράδειγμα το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη ή η Σαγκάη.

Τα ρυπογόνα κτίρια στις πόλεις

Το τελευταίο ερώτημα είναι πώς να πληρώσετε για τροποποιήσεις στις κατοικίες σας που εμποδίζουν την περαιτέρω κλιματική αλλαγή. Τα σπίτια ευθύνονται για το 18% των παγκόσμιων εκπομπών που σχετίζονται με την ενέργεια. Πολλοί είναι πιθανό να χρειαστούν αντλίες θερμότητας, οι οποίες λειτουργούν καλύτερα με ενδοδαπέδια θέρμανση ή μεγαλύτερα καλοριφέρ, και παχιά μόνωση. Δυστυχώς, η ανακατασκευή των σπιτιών είναι ακριβή. Πολλές χώρες της Ευρώπης όπως η Γερμανία, η Ιταλία ακόμη και η Ελλάδα "τρέχουν" προγράμματα με επιδοτήσεις για την ανακαίνιση και τις "πράσινες" παρεμβάσεις στις κατοικίες αλλά και στις επιχειρήσεις με τους ιδιοκτήτες να απολαμβάνουν σημαντικά κίνητρα. 

Τα βασικά προγράμματα χρηματοδότησης στην Ελλάδα είναι το Πρόγραμμα Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον, το Ανακαινίζω - Νοικιάζω, το Ανακυκλώνω - Αλλάζω συσκευή, Εξοικονομώ - Αλλάζω θερμοσίφωνα, Φωτοβολταϊκά στη Στέγη, Εξοικονομώ - Αυτονομώ κ.ά.