«Η ικανότητα των νοικοκυριών να καλύπτουν το κόστος στέγασης και τις πληρωμές στεγαστικών δανείων είναι πηγή ανησυχίας, ειδικά για τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα», έγραψαν οι αναλυτές της ΕΚΤ Όμηρος Κουβάβας και Desislava Rusinova σε οικονομικό δελτίο.
Από τότε που η Κεντρική Τράπεζα άρχισε να αυξάνει το επιτόκιο τον Ιούλιο του 2022, το συνολικό κόστος στέγασης αυξήθηκε κατά 6% για τους ιδιοκτήτες, αλλά κατά 12% και 9% για τους ενυπόθηκους δανειστές και τους ενοικιαστές αντίστοιχα, αποκάλυψε η έκθεση.
Οπως δείχνουν τα στοιχεία τον Ιανουάριο του 2024, τα νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο €765 το μήνα σε συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με τη στέγαση, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (όπως φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα και νερό), συντήρηση σπιτιού και κόστος ενοικίασης ή υποθήκης.
Το κόστος στέγασης καταλαμβάνει περίπου το 40% του εισοδήματος για τους ενοικιαστές, το 35% για όσους έχουν ενυπόθηκα δάνεια και το 20% για τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Εν τω μεταξύ, όσοι έχουν το χαμηλότερο εισόδημα που πρέπει να νοικιάσουν τα σπίτια τους αντιμετωπίζουν να πληρώσουν περίπου το μισό μηνιαίο μισθό τους σε κόστος.
Όσοι έχουν στεγαστικό δάνειο αντιμετωπίζουν τις περισσότερες δυσκολίες
Από τις τρεις βασικές κατηγορίες, όσοι έχουν στεγαστικό δάνειο αντιμετωπίζουν το υψηλότερο κόστος, λόγω των αυξημένων επιτοκίων, με τη μέση μηνιαία πληρωμή τους να ξεπερνά τα €1.100. Οι αυξήσεις των επιτοκίων έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους και στην αγορά ενοικίων. Η αύξηση του κόστους δανεισμού έχει σταματήσει τις νέες επενδύσεις, ενώ η αγορά ενοικίων, που ήδη αντιμετώπιζε έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών, είδε τις τιμές της να ανεβαίνουν ανάλογα.
Οι ενοικιαστές πληρώνουν περισσότερα από €800 κατά μέσο όρο στις 11 χώρες που εξετάστηκαν, σύμφωνα με την ΕΚΤ, ενώ οι ιδιοκτήτες κινούνται προς το κόστος των €500 το μήνα, κυρίως λόγω της αύξησης του κόστους συντήρησης του σπιτιού. Τα κόστη κοινής ωφέλειας μειώθηκαν πρόσφατα.
Από τις 11 χώρες, το κόστος στέγασης φάνηκε να είναι το υψηλότερο στην Ιρλανδία, περίπου €900 το μήνα εξαιρουμένων των στεγαστικών δανείων, αλλά περισσότερο από περίπου €1.200 εάν συμπεριληφθεί η πληρωμή του στεγαστικού δανείου. Οι λογαριασμοί στέγασης είναι ο δεύτερος και τρίτος υψηλότερος στη Γερμανία και την Αυστρία, με περίπου €750 (€900 με στεγαστικά δάνεια). Οι πολίτες στην Ελλάδα και την Πορτογαλία έχουν τις χαμηλότερες χρεώσεις στέγασης από τις 11 χώρες.
Όταν το κόστος στέγασης εξετάστηκε ως αναλογία του εισοδήματος ενός νοικοκυριού, η Αυστρία φάνηκε να είναι η πιο ακριβή χώρα, με το 29% (33% εάν περιλαμβάνονταν τα στεγαστικά δάνεια στους υπολογισμούς) του εισοδήματος να καλύπτεται από τέτοιο κόστος.
