Έρχονται νέοι κανόνες για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων

Η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων θα στηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ για την απαλλαγή των κτιρίων από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, θα ενισχίσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης και θα αποτελέσει ισχυρό οικονομικό κίνητρο για καθαρότερα κτίρια στην ΕΕ.

Με το μέσο ετήσιο ποσοστό ενεργειακής ανακαίνισης να είναι μόλις 1 % περίπου και με το 35 % των κτιρίων της ΕΕ να είναι ηλικίας άνω των 50 ετών, σχεδόν το 75 % του κτιριακού αποθέματος στην Ευρώπη είναι ενεργειακά μη αποδοτικό.

Η αναθεωρημένη οδηγία, η οποία συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο οργάνων της ΕΕ, θα ορίσει μια σειρά μέτρων που θα βοηθήσουν τις κυβερνήσεις της ΕΕ να ενισχύσουν διαρθρωτικά την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, με ιδιαίτερη έμφαση στα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις.

Στα πλαίσια της νέας οδηγίας, κάθε κράτος μέλος θα υιοθετήσει τη δική του εθνική στρατηγική για τη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας των οικιστικών κτιρίων κατά 16 % έως το 2030 και κατά 20-22 % έως το 2035, παρέχοντας επαρκή ευελιξία ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές συνθήκες. Βασική προϋπόθεση είναι τα εθνικά μέτρα να διασφαλίζουν ότι τουλάχιστον το 55 % της μείωσης της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας επιτυγχάνεται μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις.

Όσον αφορά το μη οικιστικό κτιριακό απόθεμα, οι αναθεωρημένοι κανόνες απαιτούν τη σταδιακή βελτίωσή του, μέσω ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης. Αυτό θα οδηγήσει στην ανακαίνιση του 16 % των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2030 και του 26 % των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2033. Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν ορισμένες κατηγορίες οικιστικών και μη οικιστικών κτιρίων από τις υποχρεώσεις αυτές, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών κτιρίων ή των εξοχικών κατοικιών.

Επιπλέον, προβλέπεται ότι πλέον, τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ) θα βασίζονται σε ένα κοινό υπόδειγμα της ΕΕ με κοινά κριτήρια, ώστε να ενημερώνονται καλύτερα οι πολίτες και να διευκολύνονται οι αποφάσεις χρηματοδότησης σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ενεργοποίηση του κύματος ανακαινίσεων

Η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων περιλαμβάνει μέτρα για τη βελτίωση τόσο του στρατηγικού σχεδιασμού των ανακαινίσεων, όσο και των εργαλείων που θα διασφαλίζουν ότι θα γίνουν οι εν λόγω ανακαινίσεις. Με βάση με τις συμφωνηθείσες διατάξεις, τα κράτη μέλη καλούνται:

• να θεσπίσουν εθνικά σχέδια ανακαίνισης κτιρίων για τη χάραξη της εθνικής στρατηγικής απεξάρτησης του κτιριακού αποθέματος από τον άνθρακα και τον προσδιορισμό των τρόπων αντιμετώπισης των φραγμών που εξακολουθούν να υφίστανται, όπως η χρηματοδότηση, η κατάρτιση και η προσέλκυση περισσότερων ειδικευμένων εργαζομένων,
• να θεσπίσουν εθνικά διαβατήρια ανακαίνισης κτιρίων που θα καθοδηγούν τους ιδιοκτήτες κτιρίων στις σταδιακές ανακαινίσεις τους, με στόχο τα κτίρια μηδενικών εκπομπών.
• να δημιουργήσουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες για τους ιδιοκτήτες κατοικιών, τις ΜΜΕ και όλους τους παράγοντες της αξιακής αλυσίδας ανακαίνισης, ώστε να λαμβάνουν ειδική και ανεξάρτητη στήριξη και καθοδήγηση.
• Επιπλέον, η συμφωνία θα βοηθήσει την ΕΕ να καταργήσει σταδιακά τους λέβητες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα. Επιδοτήσεις για την εγκατάσταση αυτόνομων λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα δεν θα επιτρέπονται από την 1η Ιανουαρίου 2025 και μετά. Η αναθεωρημένη οδηγία εισάγει σαφή νομική βάση για τον καθορισμό, από τα κράτη μέλη, απαιτήσεων για τις μονάδες παραγωγής θερμότητας, με βάση τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, το είδος του χρησιμοποιούμενου καυσίμου ή το ελάχιστο μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιείται για θέρμανση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να θεσπίσουν ειδικά μέτρα για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης με σκοπό την πλήρη σταδιακή κατάργηση των λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα έως το 2040. 

Μηδενικές εκπομπές για τα νέα κτίρια

Βάσει της συμφωνίας, όλα τα νέα οικιστικά και μη οικιστικά κτίρια πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές από ορυκτά καύσιμα, από την 1η Ιανουαρίου 2028 για τα δημόσια κτίρια και από την 1η Ιανουαρίου 2030 για όλα τα άλλα νέα κτίρια, με δυνατότητα ειδικών εξαιρέσεων.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν ότι τα νέα κτίρια θα είναι έτοιμα για ηλιακή ενέργεια, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να είναι κατάλληλα για τη φιλοξενία φωτοβολταϊκών ή ηλιοθερμικών εγκαταστάσεων οροφής. Για τα υφιστάμενα δημόσια και μη οικιστικά κτίρια, οι εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας θα πρέπει να τοποθετηθούν σταδιακά, αρχής γενομένης από το 2027, όπου αυτό είναι τεχνικά, οικονομικά και λειτουργικά εφικτό.

Με την επίτευξη της πολιτικής συμφωνίας, η αναθεωρημένη οδηγία θα πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, προτού τεθεί σε ισχύ.