Η πίεση που δέχονται νοικοκυριά και νέοι από τις υψηλές τιμές ενοικίων και την έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών έχει αναδείξει την κατοικία σε μείζον κοινωνικό και οικονομικό ζήτημα. Στο πλαίσιο αυτό, οι νέες πολιτικές στοχεύουν τόσο σε φορολογικές ελαφρύνσεις όσο και σε παρεμβάσεις αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας, με στόχο τη διεύρυνση της προσφοράς και την ενίσχυση της προσιτής στέγης.
Φορολογικές παρεμβάσεις
Κεντρικό μέτρο του νέου πακέτου αποτελεί η εισαγωγή ενδιάμεσου φορολογικού συντελεστή 25% για τα εισοδήματα από ενοίκια που κυμαίνονται μεταξύ 12.000 και 24.000 ευρώ ετησίως. Πρόκειται για ένα τμήμα της αγοράς που αφορά περίπου 150.000 νοικοκυριά, κυρίως μικρούς ιδιοκτήτες που διαθέτουν ένα ή δύο ακίνητα και στηρίζουν σημαντικό μέρος του εισοδήματός τους από τις μισθώσεις.
Η κίνηση αυτή έχει διττό στόχο. Από τη μια πλευρά, μειώνει την επιβάρυνση για τους φορολογούμενους που βρίσκονται «παγιδευμένοι» ανάμεσα στον χαμηλότερο και τον υψηλότερο συντελεστή, προσφέροντας άμεση οικονομική ανακούφιση. Από την άλλη, επιχειρεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για τη δήλωση των πραγματικών εισοδημάτων από ενοίκια, περιορίζοντας το φαινόμενο της φοροδιαφυγής.
Ο πρωθυπουργός άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω μείωσης της φορολογίας στο μέλλον, υπό την προϋπόθεση ότι θα διαπιστωθεί συνέπεια και αύξηση της συμμόρφωσης από τους ιδιοκτήτες.
ΕΝΦΙΑ: Στήριξη στην περιφέρεια και τα μικρά χωριά
Ιδιαίτερη σημασία είχε η ανακοίνωση για τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), έναν φόρο που εδώ και μια δεκαετία αποτελεί σημείο τριβής ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες. Από το 2026, ο ΕΝΦΙΑ θα μειωθεί κατά 50% στα χωριά με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους, ενώ από το 2027 προβλέπεται η πλήρης κατάργησή του σε αυτές τις περιοχές.
Το μέτρο θα προσφέρει ουσιαστική ελάφρυνση στους μόνιμους κατοίκους μικρών κοινοτήτων, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν χαμηλά εισοδήματα, ενώ ταυτόχρονα φιλοδοξεί να αποτελέσει κίνητρο για την ενίσχυση της περιφέρειας, δημιουργώντας προϋποθέσεις ώστε περισσότεροι να διατηρήσουν ή να αποκτήσουν ακίνητα σε χωριά, συμβάλλοντας στη συγκράτηση του πληθυσμού και στην ανάσχεση της ερημοποίησης.
Επέκταση και ενίσχυση υφιστάμενων πολιτικών
Παράλληλα με τη νέα φορολογική ρύθμιση, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη διατήρηση και την ενίσχυση μιας σειράς υφιστάμενων μέτρων που ήδη βρίσκονται σε εφαρμογή.
Απαγόρευση νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στο κέντρο της Αθήνας: Το μέτρο αυτό, που παρατείνεται και για το 2026, στοχεύει στον περιορισμό της τουριστικοποίησης της κατοικίας. Στις πιο επιβαρυμένες περιοχές, η εκρηκτική αύξηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων έχει μειώσει δραματικά τη διαθεσιμότητα για μόνιμη κατοικία, οδηγώντας σε άνοδο ενοικίων και εκτοπισμό κατοίκων.
Τριετής φορολογική απαλλαγή για κλειστά σπίτια που διατίθενται προς ενοικίαση: Το μέτρο επιδιώκει να «ξεκλειδώσει» το σημαντικό απόθεμα ανεκμετάλλευτων κατοικιών. Υπολογίζεται ότι χιλιάδες διαμερίσματα μένουν κλειστά, είτε λόγω φορολογικού κόστους είτε λόγω αβεβαιότητας. Η απαλλαγή δημιουργεί ισχυρό κίνητρο για τους ιδιοκτήτες να τα διαθέσουν στην αγορά, αυξάνοντας την προσφορά.
Προγράμματα “Σπίτι μου ΙΙ” και “Ανακαινίζω – Ενοικιάζω”: Πρόκειται για συνέχιση πρωτοβουλιών που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί. Το πρώτο αφορά χαμηλότοκα δάνεια για νέους έως 39 ετών που επιθυμούν να αποκτήσουν την πρώτη τους κατοικία. Το δεύτερο προσφέρει επιδότηση για την ανακαίνιση ακινήτων, με αντάλλαγμα τη μακροχρόνια μίσθωσή τους, ώστε να ενισχυθεί το διαθέσιμο απόθεμα ποιοτικών κατοικιών.
Νόμος για την κοινωνική αντιπαροχή:
Ο Νόμος για την κοινωνική αντιπαροχή που αναμένεται να ψηφιστεί αυτή την βδομάδα από την βουλή εισάγει ένα νέο μοντέλο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την αξιοποίηση ακινήτων, με αντάλλαγμα τη δημιουργία κατοικιών που διατίθενται με κοινωνικά κριτήρια.
Στο πλαίσιο της εφαρμογής του ανακοινώθηκε ότι έχει ήδη συμφωνηθεί με το αρμόδιο υπουργείο η αξιοποίηση αδρανών δημόσιων εκτάσεων που ανήκουν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Συγκεκριμένα σε τρία στρατόπεδα — στο Μοσχάτο, στο στρατόπεδο Ζιάκα στη Θεσσαλονίκη και στο Μανουσογιαννάκη στην Πάτρα — προγραμματίζεται η κατασκευή 2.000 διαμερισμάτων.
Η κατανομή τους προβλέπει ότι το 25% θα διατεθεί σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, καλύπτοντας πραγματικές ανάγκες στέγασης σε ένα κλάδο με ιδιαιτερότητες μετακινήσεων. Το υπόλοιπο 75% θα διατεθεί σε συμπολίτες που δεν διαθέτουν πρώτη κατοικία, δίνοντας προτεραιότητα σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και τις πολεοδομίες
Παράλληλα με τα οικονομικά μέτρα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε και μία θεσμική αλλαγή. Συγκεκριμένα μεταφέρονται οι αρμοδιότητες ελέγχου και έκδοσης των οικοδομικών αδειών από τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) των Δήμων στην «Κτηματολόγιο ΑΕ». Στόχος είναι η εξάλειψη φαινομένων ταλαιπωρίας και διαφθοράς, καθώς και η ενίσχυση της διαφάνειας στη διαδικασία έκδοσης οικοδομικών αδειών. Η μεταρρύθμιση αυτή, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, φιλοδοξεί να βάλει τέλος σε χρόνιες παθογένειες.
