Το θεσμικό πλαίσιο των ενεργειακών κοινοτήτων επιτρέπει στους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, την εγκατάσταση σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού-Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης, με σκοπό την υποστήριξη ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας πολιτών του δήμου ή της περιφέρειας, οι οποίοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, μέσω της παροχής ή του συμψηφισμού ενέργειας.
Τα στοιχεία των παροχών κατανάλωσης, τα οποία ο Δήμος επιθυμεί να εντάξει στον συμψηφισμό, δηλώνονται στο ΔΕΔΔΗΕ με την αίτηση σύνδεσης, ενώ περιλαμβάνονται και στο Προσάρτημα της Σύμβασης Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού που ο Δήμος θα υπογράψει με τον Προμηθευτή της επιλογής του, με τη λίστα να μπορεί να τροποποιηθεί οποιαδήποτε στιγμή.
Για τη χρηματοδοτική στήριξη του έργου, το ΥΠΕΝ προετοιμάζει δράση προϋπολογισμού 100 - 120 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο την παροχή φθηνού ρεύματος σε ευάλωτα νοικοκυριά. Η δράση θα υλοποιηθεί από τον ΤΑΙΠΕΔ, με βέβαιη προϋπόθεση για τους συμμετέχοντες ΟΤΑ να αποτελούν μέλη ή να δημιουργήσουν ενεργειακή κοινότητα.
Η αρχική εκτίμηση του προγράμματος είναι ότι θα δρομολογήσει την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύς 1000MW ανά την επικράτεια, από τα οποία θα ωφεληθούν σε πρώτη φάση περί τα 30.000 νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Με τον ποιο πρόσφατο υπολογισμό της μέσης ενεργειακής κατανάλωσης, που πραγματοποιήθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ κατά το 2012, στις 10.244 kWh ανά νοικοκυριό, είναι εμφανές ότι το πρόγραμμα αποσκοπεί σε μερική μόνο κάλυψη της κατανάλωσης των εν λόγω νοικοκυριών, τουλάχιστον σε αυτό το πρωταρχικό στάδιο.
Παράλληλα, μέρος της παραγωγής προβλέπεται ότι θα διατίθεται για τη μείωση του κόστους ηλεκτροδότησης δημοτικών εγκαταστάσεων, όπως παιδικοί σταθμοί, σχολεία, αθλητικά κέντρα και δίκτυα ηλεκτροφωτισμού.
Κινητοποιούνται οι Δήμοι, σε τροχιά και ο Δήμος Αθηναίων
Στη σύσταση ενεργειακών κοινοτήτων έχουν προχωρήσει ήδη ορισμένοι Ελληνικοί Δήμοι, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ενεργειακή Κοινότητα του μικρού νησιωτικού Δήμου της Χάλκης, την Ενεργειακή Κοινότητα Καρδίτσας, η οποία βασίζεται στην αξιοποίηση βιομάζας, τις πρωτοβουλίες των δήμων Κοζάνης, Αγρινίου και άλλες. Την ίδια στιγμή, σημαντικός αριθμός Δήμων προετοιμάζεται για την ίδρυση ενεργειακής κοινότητας υπό το νέο καθεστώς του νόμου 5037/2023.
Υπέρμαχος των ενεργειακών κοινοτήτων, ο νέος Δήμαρχος Αθηναίων, κος Χάρης Δούκας, έχει εκφράσει την πίστη του στη χρήση του θεσμού για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας πριν ακόμα εκλεγεί. Εκπροσωπώντας το μεγαλύτερο δήμο της Ελλάδος, ο νεοεκλεγείς Δήμαρχος έχει δηλώσει πως, με τη χρήση του συστήματος των ενεργειακών κοινοτήτων, μέσα στα δύο επόμενα χρόνια στοχεύει να παρέχει φθηνότερη ενέργεια σε 40.000-50.000 νοικοκυριά της πόλης.
Με τις λεπτομέρειες του προγράμματος να παραμένουν άγνωστες, τεχνικά ζητήματα - όπως η χωρητικότητα του δικτύου, η γραφειοκρατία και τα όρια συμψηφισμού που ορίζονται από το νέο νόμο ( ανώτατο όριο ισχύος 10,8 kWp ανά παροχή για τον οικιακό τομέα και 100 kWp ανά παροχή για επιχειρήσεις) – οφείλουν να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασμό του προγράμματος. Την ίδια στιγμή, ο ορισμός της ενεργειακής ένδειας και ο εντοπισμός των νοικοκυριών που την αντιμετωπίζουν αποτελεί ένα επιπλέον ζήτημα προς επίλυση.
