Οι φορείς της αγοράς εκτίμησαν πάντως ότι το νομοσχέδιο κινείται σε θετική κατεύθυνση. Γενναιότερες διατάξεις για την προστασία των Καταναλωτών ζήτησαν οι εκπρόσωποι των καταναλωτικών οργανώσεων.
Οι φορείς
Ο Αντώνης Μέγγουλης, νομικός σύμβουλος και διευθυντής της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), τάχθηκε υπέρ της ενσωμάτωσης της Οδηγίας για την προστασία των καταναλωτών, «ειδικά σήμερα που στην ψηφιακή εποχή έχουν μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας από παραπλανητικές πρακτικές». Ο διευθυντής της ΕΣΕΕ ωστόσο επισήμανε ότι από το νομοσχέδιο απουσιάζει το πάγιο αίτημα του φορέα για την κατάργηση των ενδιάμεσων εκπτώσεων. «Έχουμε πάρει πολλές υποσχέσεις, αλλά καμία από αυτές δεν έχει πραγματοποιηθεί. Δεν περιλαμβάνεται ούτε σε αυτό το νομοσχέδιο και είναι κάτι, το οποίο πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να γίνει», είπε σημειώνοντας ότι «οι ενδιάμεσες εκπτώσεις, όχι μόνο έχουν μηδενική απόδοση, αλλά ζημιώνουν γενικότερα τον θεσμό των εκπτώσεων. Προκαλούν σύγχυση στον καταναλωτή, ο οποίος περιμένει εκπτώσεις και δεν τις βλέπει, αφού οι δυνατότητες εξ ορισμού των επιχειρήσεων σε αυτή την εποχή να κάνουν εκπτώσεις μεσούσης της σεζόν, είναι εξαιρετικά περιορισμένες». Ο κ. Μέγγουλης , είπε επίσης ότι η ΕΣΕΕ συμφωνεί με την επανεργοποίηση του δικαιώματος του υπουργού να προβλέπει την έκδοση Κώδικα Δεοντολογίας για τις προσφορές και τις προωθητικές ενέργειες, επισήμανε ωστόσο ότι πλέον με τη νέα διάταξη, ο υπουργός εκδίδει τον κώδικα δεοντολογίας, ως υπουργική απόφαση, χωρίς να προχωράει σε διάλογο με τους φορείς της αγοράς.
Ο Μιχάλης Μητσόπουλος, διευθυντής στον Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών είπε ότι ο Σύνδεσμος επικροτεί κάθε προσπάθεια που έχει στόχο τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου εντός του οποίου λειτουργούν καθημερινά και συναλλάσσονται οι επιχειρήσεις. «Η υπάρχουσα νομοθετική πρωτοβουλία είναι σημαντική και βελτιωτική παρέμβαση ενσωματώνοντας και στο εθνικό δίκαιο προβλέψεις της οδηγίας», είπε ο κ. Μητσόπουλος που χαρακτήρισε όμως δρακόντεια τα πρόστιμα που προβλέπει το νομοσχέδιο.
Η Βασιλική Μπώλου, αναπληρώτρια Συνήγορος του Καταναλωτή, είπε ότι η Ανεξάρτητη Αρχή «βλέπει με θετικό μάτι την ενσωμάτωση της Οδηγίας στο Εθνικό Δίκαιο» που κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών. «Για πρώτη φορά, ρυθμίζονται οι επιγραμμικές αγορές στο σχέδιο νόμου. Ο συναλλασσόμενος μπορεί να γνωρίζει, πλέον, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του», είπε η κ. Μπώλου που ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής ότι ο Συνήγορος του Καταναλωτή, έχει πολλές αναφορές καταναλωτών, που αγόραζαν προϊόντα μέσω πλατφορμών, οι οποίες, απαντούσαν, όταν υπήρχαν προβλήματα, όπως σε θέματα εγγυήσεων ή ελλαττωματικά προϊόντα, ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη διότι είναι μεσάζοντες.
Ο Παντελής Λεγάτος, εκπρόσωπος της Κεντρικής Ένωσής Επιμελητήριων Ελλάδος στο Εθνικό Συμβούλιο Καταναλωτή, είπε ότι είναι σε θετική κατεύθυνση ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου για την προστασία του καταναλωτή.
Ο Γιώργος Θανόπουλος, επιστημονικό στέλεχος του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ), είπε πως ο φορέας αξιολογεί θετικά το νομοσχέδιο διότι ρυθμίσεις υπέρ της καλύτερης ενημέρωσης και προστασίας των καταναλωτών από αθέμιτες πρακτικές ενισχύουν την εμπιστοσύνη τους τον υγιή και θεμιτό ανταγωνισμό, βελτιώνοντας στο σύνολο το επιχειρηματικό περιβάλλον. Υπογράμμισε όμως ότι «ο παρωχημένος θεσμός των ενδιάμεσων εκπτώσεων θα πρέπει να καταργηθεί, διότι δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά». Ανέφερε επίσης ότι τα ισχύοντα πρόστιμα, είναι αρκετά αυστηρά και μπορούν να καλύψουν το κομμάτι της αποτροπής από την προσπάθεια παραπλάνησης των καταναλωτών και την στρέβλωση της αγοράς με αθέμιτες πρακτικές.
Ο Γιώργος Λεχουρίτης, πρόεδρος του ΔΣ του Ινστιτούτου Καταναλωτών (ΙΝΚΑ) της Γενικής Ομοσπονδίας Καταναλωτών Ελλάδας, αναφέρθηκε στην αύξηση των καταγγελιών για εξαπάτηση των καταναλωτών, στις ηλεκτρονικές αγορές. Ειδική αναφορά επεφύλασσε και στο ζήτημα των συμβάσεων που συνάπτουν οι καταναλωτές με τις εταιρείες ενέργειας. «Υπάρχουν προβλήματα με τις διάφορες συμβάσεις που γίνονται μεταξύ καταναλωτών και των εταιρειών ενέργειας που αθετούν πρακτικές και εναρμονίζουν τις δικές τους πρακτικές και μάλιστα όχι υπέρ του καταναλωτή, είπε και πρόσθεσε ότι το νομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει πρόνοιες για τη διασφάλιση των καταναλωτών στις περιπτώσεις αυτές. «Το νομοσχέδιο προβλέπει πολλά υψηλά πρόστιμα. Σωστά. Από την άλλη, όμως, δεν δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να έχουν κάποιο κέρδος, έτσι ώστε όταν καταγγέλλω εγώ μία παράβαση ή μία αθέμιτη πρακτική μιας εταιρείας ως καταναλωτής, δεν έχω καμία απολαβή. Η μόνη απολαβή είναι να πάω δικαστικώς. Αν είναι να ξεκινήσω έναν δικαστικό αγώνα και να πληρώσω 1.000 ευρώ για 200 ευρώ, δεν πρόκειται να το κάνω. Αυτό το γνωρίζουν οι εταιρείες», είπε ο κ. Λεχουρίτης.
Ο Αντώνης Μακρής, πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), είπε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αγορά είναι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή και γι΄αυτό απαιτούνται εντατικότεροι έλεγχοι. «Αν δεν μπούμε στη λογική ο καθείς στην αγορά να έχει ευθύνη για αυτό που παρουσιάζει, για την πρόταση που παρουσιάζει στον καταναλωτή, και το Υπουργείο να ελέγχει μόνο την αλήθεια της πρότασης, όλα τα υπόλοιπα που θα λέμε θα είναι «κουστουμιά στο σακάκι». Θα κόβουμε κάτι από εδώ, θα ράβουμε κάτι από εκεί», είπε επίσης ο κ. Μακρής, αναφερόμενος στο ζήτημα των προσφορών.
Ο Παναγιώτης Σγούρας, νομικός σύμβουλος της Ένωσης Καταναλωτών, «Η Ποιότητα της Ζωής» ΕΚΠΟΙΖΩ, και Εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Καταναλωτών «Η Παρέμβαση», εξέφρασε την ικανοποίηση του φορέα για την ενσωμάτωση της Οδηγίας. Επισήμανε ωστόσο, αναφερόμενος στις διατάξεις για τις επιγραμμικές αγορές, πως στο νομοσχέδιο παρά την εισαγωγή διατάξεων σχετικά με τις πρόσθετες ειδικές υποχρεώσεις ενημέρωσης από τον πάροχο επιγραμμκής αγοράς, εντούτοις, δεν ρυθμίζεται ειδικότερα η ευθύνη του παρόχου σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεων αυτών ή ανώμαλης εξέλιξης της σύμβασης. Παρατήρησε εξάλλου πως ενώ αυξάνονται τα πρόστιμα, περιορίζονται οι δυσμενείς επιπτώσεις στους προμηθευτές, με κίνδυνο να ενθαρρύνονται οι παραπλανητικές πρακτικές. Μεταξύ άλλων, επισήμανε ότι το νομοσχέδιο προβλέπει την επιβολή κυρώσεων, μετά από γνώμη της Τράπεζας της Ελλάδος, για περιπτώσεις όπου η παράβαση έχει διαπραχθεί από πιστωτικά ιδρύματα και άλλους χρηματοπιστωτικούς φορείς. «Θεωρούμε ότι η δυνατότητα αυτή θα έπρεπε να είναι προαιρετική και να λειτουργεί μόνο συμπληρωματικά, καθώς η ιστορία έχει δείξει ότι οι αποφάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σπάνια ακυρώνουν τις πρακτικές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων», είπε ο κ. Σγούρας.
Ο Νίκος Τσεμπερλίδης, πρόεδρος του ΔΣ του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ), είπε ότι με το νομοσχέδιο εισάγονται φίλτρα προστασίας κακών επιχειρήσεων. «Διαπιστώνουμε ότι στο πρόστιμο, που μπαίνει για τις αυξήσεις από 2.000 έως 5.000 ευρώ - συνολικά 1,5 εκ.- μπαίνει μια παράγραφος, η οποία λέει πως αν στην τελευταία 5ετία δεν υπάρχει παράβαση και άρα είναι η πρώτη, δεν διπλασιάζεται το πρόστιμο σε καμία περίπτωση. Διότι έχουν μια 5ετία χάρισμα», είπε ο κ. Τσεμπερλίδης. «Το πρόβλημα στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή, δεν είναι η ακρίβεια. Το πρόβλημα είναι η αισχροκέρδεια και η αισχροκέρδεια δεν αντιμετωπίζεται μέσω δικαστικής οδού. Η αισχροκέρδεια αντιμετωπίζεται όταν θίξουμε τη φήμη, που είναι το ισχυρότερο εργαλείο των επιχειρήσεων. Αυτό πάει να προστατέψει όλη η ιστορία των κυρώσεων», είπε επίσης ο κ. Τσεμπερλίδης και πρόσθεσε ότι με το νομοσχέδιο, θα ανακοινώνεται το όνομα επιχείρησης, σε 5 ημέρες, εφόσον το πρόστιμο είναι 50.000 ευρώ, όμως ο νόμος, που ισχύει ως σήμερα, δίνει το δικαίωμα στον Υπουργό Οικονομικών να δίνει στη δημοσιότητα όλες τις παραβάσεις, ακόμα και τη σύσταση. «Γιατί το θέλουν αυτό το ΚΕΠΚΑ και οι Ενώσεις Καταναλωτών; Διότι δεν έχουμε διέξοδο δικαστική για μια υπόθεση, η οποία έχει τη δυνατότητα να λυθεί με έναν απλό φόβο από την επιχείρηση ότι η φήμη τους μπορεί να πληγεί. «Αν γίνει μια σύσταση, οι επιχειρήσεις υποχωρούν. Το 80% των εξωδικαστικών επιλύσεων διαφορών γίνεται με αυτόν τον τρόπο. Εάν πάμε σε αυτό το μοντέλο, τότε και η ουσία της λειτουργίας -ακόμα και του Συνηγόρου του Καταναλωτή- θα καταργηθεί», είπε ο κ. Τσεμπερλίδης.
Ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος του ΔΣ του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, ζήτησε την κατάργηση του θεσμού του ενδιάμεσων εκπτώσεων. «Θεωρούμε, ότι η κατάργησή του θα βοηθήσει ώστε να διαμορφωθεί μία χαμηλότερη τιμή για όλο τον χρόνο, με τη δυνατότητα στο πέρας των δύο περιόδων όπως γινόταν πάντα, να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να εκποιήσουν τα είδη που έχουν μείνει στα αποθέματα τους. Οτιδήποτε άλλο παραμείνει θα δημιουργεί στρεβλώσεις, τις οποίες αυτή τη στιγμή δεν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε», είπε ο κ. Καφούνης και αναφέρθηκε και στα πρόστιμα: «Ο διπλασιασμός των προστίμων, αλλά και κάθε πρόστιμο που λειτουργεί τιμωρητικά το μόνο που κάνει είναι να βγάζει υγιείς παραγωγικές δυνάμεις από την οικονομία. Το πρόστιμο πρέπει να είναι εδώ για να τιμωρήσει τον οποιοδήποτε παραβάτη. Το πρόστιμο πρέπει να είναι τέτοιο που να δίνει τη δυνατότητα η επιχείρηση να μπορεί να διορθώσει αυτό το λάθος που έκανε. 'Αλλωστε, να ξέρετε ότι οι περισσότερες φορές αυτοί που πληρώνουν το πρόστιμο είναι οι πολύ μικροί, οι οποίοι, κατά λάθος δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν την Οδηγία».
Ν. Παπαθανάσης: προστασία των καταναλωτών
«Το νομοσχέδιο στοχεύει στην ενίσχυση της δικαιοσύνης και βεβαίως, στην διαφάνεια των συναλλαγών, στην προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών, όσον αφορά ορισμένες παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ και πώλησης, στην επιβολή πρόσθετων υποχρεώσεων στις επιγραμματικές αγορές ή όπως αλλιώς λέγονται online, στην επέκταση της προστασίας των καταναλωτών και στις ψηφιακές υπηρεσίες και βεβαίως, στην αυστηροποίηση των κυρώσεων» είπε ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης Νίκος Παπαθανάσης, που πρόσθεσε ότι «στην εποχή που ζούμε είναι πολύ κρίσιμο το κάθε μέτρο που προστατεύει τους καταναλωτές καθότι το κύμα ακρίβειας ροκανίζει το οικογενειακό εισόδημα» και επισήμανε ότι το νομοσχέδιο:
- προστατεύει τους καταναλωτές από παραπλανητικούς ισχυρισμούς του εμπόρου περί μείωσης των τιμών, σε περίπτωση που αυτός χρησιμοποιεί τεχνητά διογκωμένα στιγμές.
-γίνεται αυστηρότερο το πλαίσιο κυρώσεων που επιβάλλεται σε εμπόρους, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις σε σχέση με τις εκπτώσεις και τη νόμιμη λειτουργία τις Κυριακές.
- ορίζεται, ότι για τα προϊόντα που προσφέρονται σε επιγραμματικές αγορές, πρέπει ο καταναλωτής να διαθέτει επαρκή πληροφόρηση σχετικά με το ποιος είναι ο τρίτος, ποια είναι η εταιρεία δηλαδή που παρέχει τα αγαθά και υπηρεσίες.
- ορίζεται, ότι συνιστά παραπλανητική εμπορική πρακτική η υποβολή ή ανάθεση σε κάποιον άλλον, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, υποβολής ψευδών αξιολογήσεων.
- παρέχεται στον καταναλωτή το δικαίωμα σε περιπτώσεις αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, να ζητήσει πέραν της δικαστικής παύσης της και παράλειψης στο μέλλον, τη μείωση της τιμής, ένα δικαίωμα που δεν το είχε πριν.
- ορίζεται ότι σύμφωνα και με τις τεχνολογικές εξελίξεις, εισάγονται νέοι ορισμοί για το προϊόν, το οποίο συμπεριλαμβάνει πια την ψηφιακή υπηρεσία και το ψηφιακό περιεχόμενο για την κατάταξη.
- ορίζονται πρόσθετες απαιτήσεις ενημέρωσης για συμβάσεις εξ αποστάσεως και συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος, από τον προμηθευτή.
- εισάγονται πρόσθετες ειδικές υποχρεώσεις ενημέρωσης των καταναλωτών από τους προμηθευτές, σε συμβάσεις που συνάπτονται σε επιγραμματικές αγορές, όπως πληροφορίες για την ταυτότητα του παρόχου της επιχειρηματικής αγοράς.
- δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να αλλάξει την άποψη που έχει για ένα προϊόν, προβλέπεται η επέκταση της ισχύουσας περιόδου υπαναχώρησης των 14 ημερών, στις συμβάσεις εξ αποστάσεως πάλι, σε περίοδο υπαναχώρησης 30 ημερών.
-καθορίζονται οι υποχρεώσεις του προμηθευτή και του καταναλωτή σε περίπτωση υπαναχώρησης του τελευταίου από τις εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος συμβάσεις και ενισχύεται η προστασία των καταναλωτών με την πρόβλεψη περαιτέρω υποχρεώσεων ενημέρωσης σε συμβάσεις άλλες από τις συναπτόμενες εξ αποστάσεως και εκτός εμπορικού καταστήματος, όπως περί δυνατότητας λειτουργίας, περί συμβατότητας ή διαλειτουργικότητας των αγαθών.
- αυξάνεται το ύψος των επιβαλλόμενων προστίμων, προστίθεται κατάλογος ενδεικτικά των κριτηρίων για την επιβολή κυρώσεων και θεσπίζεται, όπως έγινε και με την παραβατική συμπεριφορά της κερδοσκοπίας, υποχρέωση ανάρτησης στην ιστοσελίδα του Υπουργείου προστίμων άνω των 50 χιλιάδων ευρώ εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης.
