Πως θα αναγεννηθεί η Μεγαλόπόλη μετά την απολιγνιτοποίηση

Στην περίληψη της έρευνας, μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι, στο πλαίσιο των μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής προκρίθηκε ο τερματισμός της λιγνιτικής παραγωγής, όμως η απολιγνιτοποίηση είχε σοβαρές επιπτώσεις στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και στην Μεγαλόπολη, που αποτελούσαν επί δεκαετίες τους ενεργειακούς πνεύμονες της Ελλάδας.

«Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που συνολικά προβλέπει τη διάθεση 500 εκ. ευρώ στην Μεγαλόπολη, δημιουργεί μεν ένα δίχτυ ασφαλείας, αλλά δεν εξασφαλίζει τον αναγκαίο οικονομικό αναπροσανατολισμό της περιοχής, έτσι ώστε να μην μετατραπεί σε οικονομική έρημο».

Για να αντιμετωπιστούν τα συσσωρευμένα προβλήματα το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ καταθέτει μια σειρά από προτάσεις που εντάσσονται σε πέντε γενικές κατηγορίες:

Για την οικονομία: αποκατάσταση εδαφών, καθορισμός χρήσεων γης, δημιουργία γεωργικού πάρκου καινοτομίας και πάρκου κτηνοτροφίας, βιομηχανική επεξεργασία πρωτογενούς παραγωγής, μάρκετινγκ και κέντρο logistics. 

Για το ανθρώπινο δυναμικό, προτείνονται προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτιση και χρηματικές αποζημιώσεις. 
Για τις υποδομές, οδική σύνδεση Πύργου - Μεγαλόπολης και σιδηροδρομική σύνδεση Χρανών Μεγαλόπολης - Αγίας Θεοδώρας.

Για την ενέργεια, προτείνεται η ανάπτυξη φωτοβολταϊκού πάρκου, η δημιουργία μονάδας και συστημάτων αποθήκευσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, η ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας και η διαμόρφωση ενός τοπικού προγράμματος «Εξοικονομώ», στο οποίο θα περιλαμβάνεται η επιδότηση εγκατάστασης αντλιών θερμότητας. 

Για τον τουρισμό και πολιτισμό προτείνονται η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου, αρχαιολογικό πάρκο, θρησκευτικός τουρισμός, διαδρομές γευσιγνωσίας, δημιουργία υδροβιότοπων, ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού, κέντρο μηχανοκίνητου αθλητισμού και βιομηχανικό μουσείο.
Τέλος, για την ευόδωση οποιουδήποτε σχεδίου μετάβασης εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση είναι η συναίνεση των τοπικών κοινωνιών.

Στόχος των παραπάνω προτάσεων είναι, όπως σημειώνεται, κατ' αρχάς να αποτραπεί η οικονομική ερημοποίηση της Μεγαλόπολης και η αντιμετώπιση της ανεργίας που απειλεί το εργατικό δυναμικό και τους αυτοαπασχολούμενους είτε με φτωχοποίηση είτε με μετανάστευση· εσωτερική ή εξωτερική. Ταυτόχρονα, να εξασφαλιστεί η οικονομική αναβάθμιση της περιοχής.

Σύνθετο έργο

Ακόμη υπογραμμίζεται ότι, δεδομένου πως πρόκειται για ένα έργο σύνθετο και χρονοβόρο, η μετάβαση πρέπει να κρίνεται κάθε εξάμηνο ή και νωρίτερα. Πρέπει έγκαιρα να καθοριστούν μετρήσιμοι στόχοι - ορόσημα (πχ απασχόληση, ιδιωτική κατανάλωση, κ.α.) που η εξέλιξή τους να δείχνει την συντελεσθείσα πρόοδο, δεδομένου ότι ζητούμενο δεν είναι να διατεθούν τα διαθέσιμα κεφάλαια· αυτά είναι τα μέσα και το βασικό ζητούμενο είναι να αποτραπεί η ερήμωση της περιοχής και να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία για την Μεγαλόπολη. Γι'αυτό και πρέπει να είναι εφικτή η αναπροσαρμογή των στόχων, ώστε όταν διαπιστώνεται μια αποτυχία ή αστοχία, τότε, δηλαδή σε δεύτερο ή τρίτο χρόνο να ενεργοποιούνται διαθέσιμοι πόροι που θα είναι σε αναμονή, ως εφεδρεία, για να υλοποιηθεί ο προς επίτευξη στόχος: Μια δεύτερη ζωή για την Μεγαλόπολη.

Επιπλέον τονίζεται ότι, οι γεωπολιτικές ανατροπές που συνέβησαν στην Ευρώπη το 2022, με αφορμή τον πόλεμο Ρωσίας - Ουκρανίας, χωρίς να ματαιώσουν επιβράδυναν το πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης και Πράσινης Μετάβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα. Η παράταση λειτουργίας των λιγνιτικών εργοστασίων προσφέρει το απαραίτητο χρονικό περιθώριο ώστε να εξομαλυνθεί η μετάβαση και να προετοιμαστεί καλύτερα η επόμενη μέρα για τις πληττόμενες περιοχές· Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολη.
Σε αυτό το πλαίσιο κατατέθηκε στον δημόσιο διάλογο μια σειρά προτάσεων για την Περιφερειακή Ενότητα Μεγαλόπολης που ως κριτήριο για την επιλογή τους ήταν η εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής μέσω του παραγωγικού ανασχηματισμού της περιοχής.

Οικονομία

- Αποκατάσταση εδαφών. Βάσει της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και των ανωνύμων εταιρειών Μετάβαση και ΔΕΗ (που κυρώθηκε με το Ν. 4956/2022, ΦΕΚ 40/τ.Α'/2022) η ΔΕΗ θα μεταβιβάσει συνολικές εκτάσεις 17.680 στρεμμάτων του λιγνιτικού κέντρου Μεγαλόπολης. Εξ αυτών τα 3.494 στρ. (20% του συνόλου) είναι αδιατάρακτες εκτάσεις που δεν έχουν υποστεί αλλοιώσεις κατά την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων, τα 3.705 στρ. (21%) είναι ήδη αποκατεστημένες εκτάσεις και τα 10.4811 στρ. (59%) θα αναλάβει να αποκαταστήσει η Μετάβαση ΑΕ. Σε αυτή την κατεύθυνση θα διατεθούν 162 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 39 εκ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Ωστόσο, η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη βάσει των συμφωνητικών αγοράς ή απαλλοτρίωσης των εκτάσεων που χρησιμοποίησε ως ορυχεία να αναλάβει την αποκατάστασή τους. Δεδομένου ότι πρώτο, πρόκειται για χρονοβόρα εργασία και δεύτερο, η χρήση που θα επιλεγεί για την μεταλιγνιτική περίοδο θα καθορίσει την διαμόρφωση των εδαφών και το είδος των χωματουργικών εργασιών, η αποκατάσταση πρέπει να ξεκινήσει όσο το δυνατό συντομότερα και να λαμβάνει υπ' όψη της τα σχέδια για την μετα-λιγνιτική εποχή. Επίσης, στα εδάφη υψηλής παραγωγικότητας να μην εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά, ενώ η επιλογή των χρήσεων γης να γίνει με όρους διαφάνειας και με την έγκαιρη ενημέρωση και σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Η δημιουργία τετελεσμένων θα έχει οικονομικό κόστος και απάδει του κλίματος συναίνεσης που πρέπει να διαπερνά τις αποφάσεις για την επόμενη ημέρα από το σβήσιμο των λιγνιτικών μονάδων. Επίσης, να εξαιρεθούν από την μεταβίβαση τα στρέμματα που ανήκουν στον Δήμο. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο παραπάνω καταμερισμός από πολλές πηγές αμφισβητείται και θεωρείται αναληθής καθώς δεν περιλαμβάνει τα 2.000 στρ. που έχει ήδη εξασφαλίσει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες για αιολικά πάρκα.

- Καθορισμός χρήσεων γης. Πιθανότατα να είναι η πρώτη πράξη που θα πρέπει να γίνει, ανεξαρτήτως μάλιστα της πορείας αποκατάστασης, δεδομένου ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει ήδη εκδηλωθεί δεν προχώρησε λόγω της αβεβαιότητας γύρω από τις χρήσεις γης.
Ο καθορισμός τους (με ευθύνη της ΔΕΗ που θα εκπονήσει Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο στον πυρήνα ΖΑΠ Μεγαλόπολης και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας που θα εκπονήσει το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο στις Δημοτικές Ενότητες Γόρτυνος, Μεγαλόπολης και Φαλαισίας του Δήμου Μεγαλόπολης) θα ξεκαθαρίσει το τοπίο για την χωροθέτηση των διακριτών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Μεταξύ αυτών πρέπει να καθορισθεί και Βιομηχανική - βιοτεχνική Περιοχή. Ένα από τα εμπόδια που θα πρέπει να ξεπερασθεί είναι η μετατροπή σε δασικές καλλιεργήσιμων στο παρελθόν εκτάσεων που στην πορεία του χρόνου δασώθηκαν.

- Δημιουργία γεωργικού πάρκου καινοτομίας εξειδικευμένο στην αγροδιατροφή, την γεωργία ακριβείας και την κυκλική οικονομία. Στην προτεινόμενη θέση Ψαθί (που εξαγόρασε ο Δήμος Μεγαλόπολης από την ΔΕΗ το 2013) μπορούν να εγκατασταθούν αγροδιατροφικές επιχειρήσεις όπως θερμοκήπια υδροπονίας, φαρμακευτικών φυτών και επίσης ερευνητικά κέντρα, εργαστήρια πανεπιστημίων, κ.α. Η γεωγραφική εγγύτητα κέντρων έρευνας και παραγωγής επιτρέπει την ανατροφοδότηση και των δύο πόλων, που θα μπορούν έτσι να πειραματίζονται με νέες καλλιεργητικές μεθόδους, σπόρους και τεχνολογικό εξοπλισμό που είναι απαραίτητος για την γεωργία ακριβείας (Αγγελάκης, 2020). Εκεί μπορεί να εγκατασταθεί πιλοτικό υδροπονικό πάρκο, στο πλαίσιο πρότασης που έχει ήδη επεξεργαστεί και καταθέσει η Agribator από κοινού με την Αρκαδία ΑΕ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τον ΕΛΓΟ Δήμητρα, το οποίο θα προσφέρεται για εκπαίδευση και παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού. Στο υδροπονικό πάρκο θα μπορεί να διοχετεύεται διοξείδιο του άνθρακα από βιομάζα, συμβάλλοντας όχι μόνο στην επίτευξη του μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος, αλλά και σε αυξημένες (κατά 30% βάσει εκτιμήσεων) αποδόσεις.

- Δημιουργία πάρκου κτηνοτροφίας, έκτασης έως και 5.000 στρεμμάτων. Κάθε κτηνοτρόφος θα έχει την δική του έκταση και θα μπορεί να χρησιμοποιεί την κοινή, βάσει προγράμματος και με διαδικασίες που θα καθορίζονται από τον κανονισμό λειτουργίας. Η χωρική συγκέντρωση της κτηνοτροφίας θα επιτρέψει την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για τα ζώα και εργασίας για τους κτηνοτρόφους, την επιστημονική υποστήριξη των εκμεταλλεύσεων σε θέματα διατροφής, υγιεινής και υγείας, την αποτελεσματικότερη προστασία του περιβάλλοντος κι επίσης την δημιουργία οικονομιών κλίμακας που θα επιτρέψουν χαμηλότερο κόστος προμηθειών και καλύτερες τιμές πώλησης.

- Βιομηχανική επεξεργασία πρωτογενούς παραγωγής. Η συγκέντρωση της κτηνοτροφίας και της γεωργίας επιτρέπει την δημιουργία βιομηχανικών εγκαταστάσεων που θα επιτρέψουν την μεταποίηση των προϊόντων της πρωτογενούς παραγωγής, αυξάνοντας σημαντικά την παραγόμενη προστιθέμενη αξία. Οι εγκαταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν: τυροκομεία, σφαγεία, συσκευαστήρια, ψυγεία, αποθηκευτικούς χώρους, αποστακτήριο για την επεξεργασία αρωματικών φυτών, κ.α.

- Μάρκετινγκ. Όλη η γκάμα των προτεινόμενων δραστηριοτήτων θα μπορούσε να προβληθεί κάτω από μία ενιαία επωνυμία που να ταυτίζει την Μεγαλόπολη με την καινοτομία, την ποιοτική αγροδιατροφική βιομηχανία, την φύση και την πράσινη ενέργεια. Στην Ελλάδα αποφοιτούν κάθε χρόνο χιλιάδες νέοι επιστήμονες από σχολές μάρκετινγκ. Η ύπαρξη εκπαιδευμένου προσωπικού με επιθυμία να εργαστεί μπορεί να συμβάλλει στην δημιουργία και προώθηση μιας τοπωνυμίας που να προσθέτει αξία σε κάθε συμβαλλόμενη επιχείρηση. Έργο αυτής της υπηρεσίας θα είναι να προωθήσει τα επώνυμα προϊόντα σε όλη την κλίμακα της παραγωγής και να ξεπεράσει τα, συχνά απαγορευτικά, εμπόδια που σήμερα υφίστανται.

- Κέντρο logistics. Η δημιουργία ενός εφοδιαστικού κέντρου θα είχε διπλή λειτουργία: Αρχικά θα διευκόλυνε υπάρχουσες επενδύσεις να στέλνουν εκτός περιοχής την παραγωγή τους όπως και να διαχειρίζονται τις προμήθειες τους. Επίσης θα αναδείκνυε την Μεγαλόπολη σε κέντρο των οδικών μεταφορών της κεντρικής Πελοποννήσου.

Εργαζόμενοι

- Κατάρτιση και επανακατάρτιση προσωπικού. Η επανακατάρτιση όσων εργαζομένων βγουν από την λιγνιτική παραγωγή πρέπει να γίνει με γνώμονα την επανένταξή τους στην παραγωγή, θεωρώντας μάλιστα την προηγούμενη ειδικότητά τους στην ενεργειακή βιομηχανία ως συγκριτικό πλεονέκτημα. Για την επανένταξή τους απαιτούνται ο σχεδιασμός της κατάρτισης και πιθανά της επανακατάρτισης ώστε να καλυφθούν οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν.

- Χρηματικές αποζημιώσεις. Η ύπαρξη σημαντικού αριθμού απασχολουμένων που ηλικιακά βρίσκονται σε προ-συνταξιοδοτικό καθεστώς δεν επιτρέπει την επανακατάρτισή τους, στην προοπτική απόκτησης νέων δεξιοτήτων κι ένταξης σε ένα νέο επάγγελμα. Σε αυτές τις κατηγορίες εργαζομένων κι επαγγελματιών, που πιθανά να δραστηριοποιούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, η χρηματική αποζημίωση ενδέχεται να κριθεί μονόδρομος μέχρι την συνταξιοδότησή τους.

Υποδομές

- Σύνδεση Πύργου - Μεγαλόπολης. Η επίσπευση της διάρκειας του ταξιδιού από την αρχαία Ολυμπία στην Μεγαλόπολη θα επιτρέψει την πραγματοποίηση ακόμη και αυθημερόν επισκέψεων των χιλιάδων τουριστών που φθάνουν στο Κατάκολο με κρουαζιερόπλοια κι επισκέπτονται την αρχαία Ολυμπία. Δίνει δε την δυνατότητα επίσκεψης ακόμη και της Μονεμβασιάς. Η κατασκευή του οριζόντιου άξονα που θα ενώνει Σπάρτη - Πύργο (δεδομένου ότι το κομμάτι Σπάρτη - Μεγαλόπολη ήδη υπάρχει) είναι υπερτοπικής σημασίας μιας και αποτελεί ευρωπαϊκή δέσμευση της Ελλάδας που θα ολοκληρώνει την Ιονία Οδό, κατά μήκος της Αδριατικής κι η οποία ξεκινάει από την Τεργέστη στην Ιταλία, διασχίζει Κροατία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο και Αλβανία καταλήγοντας στην Ελλάδα. Η κατασκευή του οδικού δικτύου θα μειώσει το χρόνο του ταξιδιού μεταξύ Πύργου και Αθήνας, επιτρέποντας ακόμη και δραστηριότητες που σχετίζονται με αλυσίδες εφοδιασμού και συναρμολόγησης.

- Σιδηροδρομική σύνδεση Χράνων Μεγαλόπολης - Αγίας Θεοδώρας. Η προσθήκη 3 χιλιομέτρων ακόμη στην σχολάζουσα σιδηροδρομική γραμμή έκτασης 7 χλμ. θα αναδείξει την φυσική ομορφιά της περιοχής, λειτουργώντας ως αυτοτελής πόλος έλξης για τουρίστες, όπως συμβαίνει με την διαδρομή Διακοπτό - Καλάβρυτα.

Ενέργεια

- Ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων, προς αξιοποίηση τόσο της διαθέσιμης έκτασης όσο και του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που εξυπηρετούσε τις λιγνιτικές μονάδες και συνεχίζει να εξυπηρετεί την μονάδα φυσικού αερίου Μεγαλόπολη 5. Η εγκατάσταση ωστόσο δεν πρέπει να γίνει σε κομμάτια γης των παλιών ορυχείων που θα απέδιδαν καλύτερα ως αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Προτεραιότητα πρέπει να διαθέτει η γεωργική παραγωγή δεδομένων των εμποδίων που εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια στο διεθνές εμπόριο γεωργικών προϊόντων και την ασφαλή και φθηνή προμήθεια βασικών ειδών διατροφής. Το 2021 στην Ελλάδα εγκαταστάθηκαν περισσότερα μεγαβάτ φωτοβολταϊκών (838 MWp) από κάθε άλλη τεχνολογία. Η ισχύς που προστέθηκε ισοδυναμεί με το 20% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος που ανερχόταν σε 4.126 MWp (Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών, 2021).

Η παραγωγή του 2021 ανήλθε σε 5,26 TWh ή στο 9,2% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, όσο περίπου και η λιγνιτική παραγωγή. Ο δε συντελεστής φόρτισης, δηλαδή ο λόγος παραχθείσας ενέργειας (MWh) προς εγκατεστημένη ισχύ (MW) κυμάνθηκε από 9,15% τον Δεκέμβριο, που ήταν ο χαμηλότερος, μέχρι 22,44% τον Ιούλιο, που ήταν ο υψηλότερος (ΔΑΠΕΕΠ, 12/2021). Η Πελοπόννησος τον Μάιο του 2022 διέθετε εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά ισχύος 341,8 MW (όπ.π., 5/2022). Η τάση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών λόγω των προβλέψεων του σχεδίου REpowerEU θα ενταθεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Υπό αυτή την προοπτική πρέπει να αποφευχθούν φαινόμενα που κάνουν εσχάτως την εμφάνισή τους όπως η εκτίναξη της τιμής της γης από τα 300 ευρώ ακόμη και στα 3.000 ευρώ λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης των φωτοβολταϊκών (Αποσπόρης, 2022). Για να αποτραπεί η «φούσκα» γύρω από τα φωτοβολταϊκά απαιτείται να καθορισθούν χρήσεις γης και να αποκλειστεί η χρήση για φωτοβολταϊκά εκτάσεων υψηλής παραγωγικότητας. Προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην παραγωγή τροφίμων.

- Δημιουργία μονάδας και συστημάτων αποθήκευσης φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Η ευαλωτότητα της Ελλάδας, λόγω του υψηλού βαθμού ενεργειακής της εξάρτησης (81,4% το 2020, έναντι 57,5% της ΕΕ), που οξύνεται περαιτέρω αν λάβουμε υπόψη τις μόνιμες πλέον εντάσεις με την σημαντικότερη χώρα διέλευσης, που είναι η Τουρκία, επιβάλλει την δημιουργία επιπλέον αποθεμάτων που να διασφαλίζουν την ενεργειακή αυτονομία της Ελλάδας.

- Ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας. Η συγκέντρωση τόσων πολλών και διαφορετικών παραγωγικών δραστηριοτήτων του πρωτογενούς τομέα επιτρέπει την δημιουργία γραμμών παραγωγής οι οποίες θα επιτρέψουν την επεξεργασία και την επαναχρησιμοποίηση (πιθανά σε άλλη μορφή) υποπροϊόντων και αποβλήτων της κτηνοτροφίας, της γεωργίας, κ.α. Ακόμη κι ως ενεργειακή πρώτη ύλη. Να σημειωθεί ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην υλοποίηση της κυκλικής οικονομίας στην Ελλάδα (που την καταδικάζει σε μια από τις χαμηλότερες θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη) είναι η διάσπαρτη και μικρή παραγωγή.

- Τοπικό πρόγραμμα «Εξοικονομώ» με αυξημένες επιδοτήσεις, που θα καλύψει το κενό της τηλεθέρμανσης και περιλαμβάνει επιπλέον την εγκατάσταση αντλιών θερμότητας. Επίσης την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στις στέγες κατοικιών και επαγγελματικών χωρών.

Τουρισμός - Πολιτισμός

- Αναστήλωση αρχαίου θεάτρου Μεγαλόπολης. Το αρχαίο θέατρο που απέχει μόλις 1,6 χλμ. από το κέντρο της πόλης, κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα π.χ. και μπορεί να υποδεχθεί μέχρι και 18.000 θεατές! Με διάμετρο ορχήστρας 30 μ. και μέγιστη διάμετρο του κοίλου 145 μ. ήταν το μεγαλύτερο θέατρο της αρχαιότητας. Η μερική του αναστήλωση έγινε το 1890-1891 από διεθνή Αρχαιολογική Σχολή. Η ολοκλήρωση της αναστήλωσης πρέπει να καταστήσει το θέατρο πλήρως λειτουργικό για να μπορεί να φιλοξενήσει παραστάσεις. Παραπέρα, η δημιουργία ενός Οργανισμού Αρχαίου Θεάτρου Μεγαλόπολης, στα πρότυπα άλλων αντίστοιχων οργανισμών, που θα χρηματοδοτείται για μια μικρή χρονική περίοδο π.χ. 3 ετών, μπορεί να εντάξει την Μεγαλόπολη στις πόλεις που έχουν ταυτίσει το όνομά τους με την σύγχρονη πολιτιστική δημιουργία, προς όφελος τόσο της πόλης όσο και των δημιουργών.

- Αρχαιολογικό πάρκο. Με άξονα το αρχαιολογικό παλαιοντολογικό μουσείο - πάρκο της Μεγαλόπολης (που θα φιλοξενεί ευρήματα από το παρελθόν ακόμη και εκατομμυρίων ετών) μπορεί να δημιουργηθεί ένα σύμπλεγμα αξιοθέατων που να αναδεικνύει τη διαχρονική σημασία της περιοχής στην ιστορία. Το σύμπλεγμα θα περιλαμβάνει επίσης το Λύκαιον Όρος που θεωρούταν γενέτειρα του Δία, όπου κατά τον Παυσανία, βρίσκεται η αρχαιότερη πόλη του κόσμου, η Λυκόσουρα. Οι ανασκαφές έχουν αναδείξει το βωμό του Δία, το στάδιο, τον ιππόδρομο και το ιερό του Πανός. Κεντρική θέση σε αυτό το ιστορικό οδοιπορικό θα καταλαμβάνει το μεσαιωνικό κάστρο στο Λεοντάρι κι οι βυζαντινοί ναοί του.

- Θρησκευτικός τουρισμός. Ήδη ο ναός της Αγίας Θεοδώρας, κατασκευής 12ου αιώνα μΧ, στην Βάστα Αρκαδίας αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες άτομα που συγκεντρώνονται να θαυμάσουν το σπάνιο φυσικό φαινόμενο των 17 δέντρων τα οποία βρίσκονται επί αιώνες στην σκεπή της εκκλησίας, χωρίς να απειλούν την ευστάθειά της. Η κατάλληλη προβολή του ναού μαζί με εκδηλώσεις μπορούν να συμβάλλουν στην ανάδειξή του, εντός κι εκτός Ελλάδας. Σε μια ακτίνα λίγων δεκάδων χιλιομέτρων από την Μεγαλόπολη επίσης βρίσκονται μια σειρά άλλα μοναστήρια, όπως οι ιερές μονές Μπούρα, Αμπελακίου, Καλαμίου - Παλαιά, Καλαμίου - Νέα, Ρεκίστας, 'Αγιος Νικόλαος, Παναγία, Παναγία Μακρυσίου και Κραμποβού και Ζωοδόχου Πηγής. Η δημιουργία κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού, μονογραφιών και εφαρμογών πληροφορικής στα ελληνικά και άλλες γλώσσες, που να αναδεικνύει και να συνδέει την θρησκευτική με την τοπική ιστορία θα μπορούσε να συμβάλλει στην προβολή τους και την ανάδειξή τους ως πόλων έλξης τουριστών.

- Διαδρομές γευσιγνωσίας. Σε αντιστοιχία των «δρόμων του κρασιού» που έχουν δημιουργηθεί σχεδόν παντού στην Ελλάδα, από την Αττική μέχρι την Μακεδονία, μπορούν να συγκροτηθούν πέριξ της Μεγαλόπολης διαδρομές αφιερωμένες στα τοπικά διατροφικά προϊόντα, με ξεναγήσεις που θα δίνουν πληροφορίες και κυρίως θα ενισχύουν το προφίλ της περιοχής στηριγμένο στην ποιότητα και την καινοτομία.

- Δημιουργία υδροβιότοπων προς εξασφάλιση της βιοποικιλότητας, με τη χρήση των υδάτων του ποταμού Αλφειού. Ήδη η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία έχει καταρτίσει μελέτη από κοινού με την Βρετανική Οργάνωση για την Προστασία των Πουλιών (RSPB, UK) που διαθέτει εμπειρία αποκατάστασης 11 λιγνιτωρυχείων και δημιουργίας υδροβιότοπων τους οποίους επισκέπτονται χιλιάδες πολίτες. Στον υδροβιότοπο προβλέπεται η δημιουργία καλαμιώνων, υγρών λιβαδιών, νησίδων, κ.α. Το κόστος είναι ελάχιστο, δεδομένου ότι η δημιουργία του αν κάτι προϋποθέτει είναι την διαμόρφωση εδάφους με την κατάλληλα μελετημένη εναπόθεση αδρανών υλικών που ήδη υφίστανται στα ορυχεία.

- Ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού με επίκεντρο τον Λούσιο ποταμό. Ενδυνάμωση, υποστήριξη και αναβάθμιση των δραστηριοτήτων που ασκούνται ήδη στο φαράγγι. Σύνδεσή του με την πλούσια ιστορία και αρχαία μυθολογία μέσα από εκδόσεις και εκδηλώσεις που θα παρατείνουν την τουριστική περίοδο.

- Κέντρο μηχανοκίνητου αθλητισμού. Η πίστα μότο κρος (MX) που επιτυχημένα λειτουργεί από το 1994 σε εδάφη που παραχώρησε η ΔΕΗ με πρωτοβουλία της Λέσχης Μοτοσικλετιστών Τρίπολης αποτελεί ένα θετικό προηγούμενο για τη δυνατότητα περαιτέρω αναβάθμισης και επέκτασής της, με σκοπό την εξυπηρέτηση και προσέλκυση κι άλλων κατηγοριών μοτοσυκλετών.

- Βιομηχανικό μουσείο. Ο μηχανολογικός εξοπλισμός από τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ που οδεύει προς απόσυρση, αντί να γίνει σκραπ, κάλλιστα μπορεί να αποτελέσει την πρώτη ύλη για ένα βιομηχανικό μουσείο που με σύγχρονο και διαδραστικό τρόπο να παρουσιάζει την βιομηχανική και οικονομική εξέλιξη της Αρκαδίας και της Πελοποννήσου.