Η ανάγκη για ψύξη των servers – που καταναλώνει τεράστια ποσά ενέργειας και νερού – αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τις νέες καινοτομίες που παρατηρούνται, όπως τα υποθαλάσσια, πλωτά και ακόμα και διαστημικά data centers. Οι λύσεις αυτές υπόσχονται μείωση κόστους, περιορισμό της κατανάλωσης νερού και αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στην Κίνα η εταιρεία Highlander εγκαινίασε ένα υποθαλάσσιο data center στο νησί Χαϊνάν, το πρώτο του είδους του που λειτουργεί σε εμπορική κλίμακα. Αν και η Microsoft και άλλες εταιρείες είχαν δοκιμάσει ανάλογα projects πειραματικά στο παρελθόν, η κίνηση αυτή της Κίνας αποτελεί το πρώτο βήμα προς μαζική υλοποίηση.
Η εταιρεία αξιοποίησε τη φυσική ψύξη από τα ρεύματα του ωκεανού που μειώνει το κόστος ψύξης έως και 90%, εξαλείφοντας την ανάγκη για φρέσκο νερό. Αυτό μεταφράζεται σε 40% περισσότερη υπολογιστική ισχύ σε σχέση με αντίστοιχα επίγεια data centers. Το συγκεκριμένο έργο τροφοδοτείται κατά 95% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως από ένα γειτονικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο.
Το νερό αποτελεί πλέον κρίσιμο παράγοντα στον σχεδιασμό τεχνολογικών υποδομών. Τα επίγεια data centers χτίζονται συχνά σε άνυδρες περιοχές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα νέα κέντρα που σχεδιάζει η OpenAI σε Τέξας, Νέο Μεξικό και Μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ. Η ψύξη των συστημάτων εκεί απαιτεί τεράστιες ποσότητες νερού, με τις υδροληψίες να έρχονται σε άμεσο ανταγωνισμό με την ύδρευση κατοικιών και τις ανάγκες της γεωργίας.
Στη Σκωτία, η κατανάλωση νερού των data centers τετραπλασιάστηκε από το 2021, την ώρα που το δίκτυο ύδρευσης είναι γήρασμένο και η μεγαλύτερη εταιρεία, η Thames Water, βρίσκεται σε οικονομική και λειτουργική κρίση. Σε τέτοιο σημείο, που χρειάστηκε να θεσπιστεί νόμος με ποινές φυλάκισης για στελέχη που παρεμποδίζουν ελέγχους σχετικά με διαρροές λυμάτων. Ανάλογες προκλήσεις συναντάμε και στην Ισπανία και την Ελλάδα, όπου προχωρούν μεγάλα έργα data centers χωρίς να έχει διασφαλιστεί η υδατική ασφάλεια.
Η Samsung και η OpenAI βλέπουν την λύση στα πλωτά Data Centers στην θάλασσα η Amazon στο…διάστημα
Στον αντίποδα αυτής της αλόγιστης χρήσης νερού, εμφανίζεται μια πιο ευέλικτη και περιβαλλοντικά βιώσιμη λύση: τα πλωτά data centers. Η Samsung και η OpenAI ανακοίνωσαν τον Οκτώβριο του 2025 ότι θα συνεργαστούν για την ανάπτυξη αυτών των μονάδων. Σύμφωνα με τη Samsung, τα πλωτά data centers μπορούν να αντιμετωπίσουν την έλλειψη γης, να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα και φυσικά να μειώσουν την κατανάλωση νερού, καθώς ψύχονται επίσης με τη βοήθεια των θαλάσσιων ρευμάτων.
Η προσέγγιση αυτή ανοίγει το δρόμο για data centers που μπορούν να μετακινηθούν ανάλογα με τις ανάγκες, να προσαρμοστούν σε μεταβαλλόμενες καιρικές ή γεωπολιτικές συνθήκες και να αξιοποιήσουν τις ανανεώσιμες πηγές που υπάρχουν στη θάλασσα – όπως η θαλάσσια αιολική ενέργεια.
Ακόμα πιο φιλόδοξο– είναι το σχέδιο της Amazon για την κατασκευή διαστημικών data centers. Η χαμηλή θερμοκρασία στο διάστημα καθιστά περιττή την ψύξη, ενώ οι τεράστιες ηλιακές συστοιχίες μπορούν να προσφέρουν ανεξάντλητη ενέργεια χωρίς εκπομπές άνθρακα ή επιβάρυνση των γήινων πόρων.
Το σχέδιο αυτό τυγχάνει στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ήδη μία εταιρεία έχει πραγματοποιήσει δοκιμαστική εκτόξευση, ανακοινώνοντας επιτυχία. Με τις τεχνολογικές εξελίξεις σε πυραυλικά συστήματα και φωτοβολταϊκά, εκτιμάται ότι τα διαστημικά data centers θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα έως το 2037.
