Στην μάχη για την βιωσιμότητα των κτιρίων οι επαγγελματίες του Real Estate

Το φόρουμ με τίτλο «Ο δρόμος προς την απανθρακοποίηση των κτιρίων: 

(α) Ενημέρωση για τις νέες οδηγίες από το Παγκόσμιο Φόρουμ για τα κτίρια και το κλίμα  που διεξήχθη από 7 έως 8 Μαρτίου του 2024 στο Παρίσι με την συμμετοχή και του RICS

(β) Οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες προς ένα αειφόρο μέλλον για τα κτίρια ανά την Ελλάδα αλλά και για τις ελληνικές πόλεις όπου τελικά θα δοθεί η μάχη για ένα αειφόρο μέλλον…» πραγματοποιήθηκε στο πρόσφατα ανακαινισμένο κατά  LEED Gold και WELL Gold, Διοικητικό Μέγαρο του ΟΤΕ στο Μαρούσι.

Τους προσκεκλημένους καλωσόρισε η κα Κρύστα Πετροπούλου, Διευθύντρια Αξιοποίησης Ακινήτων Ομίλου ΟΤΕ και επικεφαλής του RICS Greece Sustainability Working Group και τόνισε τον σημαντικό ρόλο των επαγγελματιών του real estate στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. 

Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι το δομημένο περιβάλλον συμβάλλει στο 40% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και στο 37% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ότι για να επιτευχθεί ο ενδιάμεσος στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, θα πρέπει οι εκπομπές από τα κτίρια να μειωθούν κατά 60% έως το 2030. Έχει υπολογιστεί ότι για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός θα πρέπει έως το 2030 να ανακαινισθούν στην Ευρώπη 35 εκατ κτίρια, λαμβάνοντας υπόψη ότι το 83% των κτιρίων στην Ευρώπη έχουν κατασκευαστεί πριν το 2000 και ότι 85% των κτιρίων που υπάρχουν σήμερα θα συνεχίσουν και να υφίστανται το 2050.  

H επίτευξη των δύσκολων αυτών στόχων απαιτεί από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς μία γιγάντια προσπάθεια με συνέπεια, συστηματική προσέγγιση και υπευθυνότητα. 

Η κα Πετροπούλου ανέφερε ότι η βιωσιμότητα αποτελεί έναν από τους 4 στρατηγικούς στόχους του RICS και ως εκ τούτου το RICS συμμετείχε ως thought leader στο COP 28 στο Ντουμπάι και στο Παγκόσμιο Φόρουμ για τα Κτίρια και το Κλίμα στο Παρίσι, ενώ είναι εταίρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus. 

Στα πλαίσια της ενεργούς δράσης του RICS προς την βιωσιμότητα, δημιουργήθηκε το 2022 το Ευρωπαϊκό Sustainability working Group του RICS με εκπροσώπους μέλη από όλες τις χώρες της Ευρώπης με βασικό στόχο την στενή επαφή με όλα τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την προ-νομοθετική φάση έτσι ώστε αφενός να ενημερώνει τα μέλη εγκαίρως, για το τί πρόκειται να συμβεί αλλά και για να μπορεί να επηρεάζει τις πολιτικές ώστε να ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες της κάθε χώρας. 

Αντίστοιχα, συστάθηκε πρόσφατα και το ελληνικό Sustainability Working Group, με βασικούς στόχους:

1. Να αφουγκράζεται τις ανάγκες της ελληνικής αγοράς και μέσω του Eυρωπαϊκού Sustainability Working Group, να συμμετέχει στην διαμόρφωση των  πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

2. Να βρίσκεται σε διάλογο με τα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ελλάδα προκειμένου να επηρεάσει θετικά την νομοθετική διαδικασία που θα θεσμοθετήσει τα μέτρα που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της απανθρακοποίησης και της αειφορίας, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες.

3. Να παρέχει συνεχή επαγγελματική εκπαίδευση και εξέλιξη (Continuous Professional Development) στα μέλη του RICS στην Ελλάδα για θέματα που σχετίζονται με την αειφορία των κτιρίων και του αστικού τοπίου.

Την σημασία της ενεργού δράσης του RICS προς την βιωσιμότητα τόνισε η Προέδρος του RICS, Tina Paillet, FRICS. Σύμφωνα με την κυρία Paillet "βρισκόμαστε στην πιο αποφασιστική δεκαετία, όπου μπορούμε ακόμα να σώσουμε την κατάσταση. Ο ρόλος του επαγγελματιών του Real Estate είναι πολύ σημαντικός τώρα, καθώς η συμφωνία Building Breakthrough που υπογράφηκε από διάφορα έθνη στο COP 28 στο Ντουμπάι τον περασμένο Δεκέμβριο και το Παγκόσμιο Φόρουμ για τα Κτίρια και το Κλιμα καθιστούν σαφές ότι οι κυβερνήσεις θα απαιτήσουν νομοθετικές ρυθμίσεις και το επάγγελμα μας μπορεί να ηγηθεί αυτής της προσπάθειας".

Η κα Tina Paillet συμμετείχε  στο Παγκόσμιο Φόρουμ για τα Κτίρια  και το Κλίμα που πραγματοποιήθηκε 7-8 Μαρτίου 2024 στο Παρίσι κατά την διάρκεια του οποίου 70 χώρες υπέγραψαν τη Διακήρυξη «Declaration de Chaillot»: αποδεικνύοντας την  δέσμευσή τους για την άμεση προώθηση, χωρίς αποκλεισμούς, των δράσεων προς την απαλλαγή από τον άνθρακα και της δημιουργίας οδών ανθεκτικότητας για τα κτίρια, σε όλα τα επίπεδα. Στις χώρες που συνυπέγραψαν την Διακήρυξη περιλαμβάνεται και η Ελλάδα καθώς και το μεγαλύτερο μέρος των Ευρωπαϊκών Κρατών, η ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, η Αυστραλία, αρκετές αφρικανικές χώρες, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η κα Paillet συνόψισε τα εξής 5 συμπεράσματα από το Παγκόσμιο Φόρουμ:

1. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερος μέρος του αναπτυγμένου κόσμου υπέγραψε το Declaration de Chaillot και συμφώνησε να αναπτύξει υποχρεωτικούς περιβαλλοντικούς κώδικες για όλα τα κτίρια, είναι σαφές ότι θα απαιτηθεί εξειδίκευση επαγγελματιών σε αυτόν τον τομέα.

2. Είναι σαφές ότι η προσπάθεια απανθρακοποίησης πρέπει να γίνει συντεταγμένα και με κοινή προσέγγιση, Έτσι, στην Διακήρυξη του Chaillot περιλαμβάνονται κατευθυντήριες οδηγίες ώστε να εξασφαλισθεί η συνεργασία και η εναρμόνιση πρακτικών μεταξύ των χωρών. 

Το RICS προωθεί την υιοθέτηση ενιαίας προσέγγισης όχι μόνον μεταξύ των 70 χωρών αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό δεν σημαίνει να κάνουν παντού το ίδιο, καθώς βεβαίως και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι τοπικοί παράγοντες και οι ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής αλλά αυτό θα πρέπει να γίνει σε ένα κοινό πλαίσιο το οποίο θα επιτρέπει την μετρησιμότητα και την συγκρισιμότητα των μέτρων που λαμβάνονται τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τις επιχειρήσεις και τις κοινότητες.

3. Η απανθρακοποίηση αφορά στο σύνολο της αλυσίδας παραγωγής: δεν μπορείς να κατασκευάσεις ένα κτίριο χαμηλών εκπομπών άνθρακα χωρίς να χρησιμοποιήσεις αντίστοιχα low-carbon υλικά.

Υπήρξε συμφωνία ότι τα έθνη θα προωθήσουν την παραγωγή, την ανάπτυξη και τη χρήση οικονομικά προσιτών δομικών υλικών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και βιώσιμης προέλευσης. Αυτός είναι ένας από τους τομείς που αντικατοπτρίζεται στην οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

4. Κατέστη σαφές ότι είναι απαραίτητη η εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης για την υλοποίηση του στόχου απανθρακοποίησης. Έτσι, οι δεσμεύσεις περιλαμβάνουν την αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής  και την προώθηση χρηματοδότησης αειφόρων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων χαμηλών εκπομπών.

5. Δεν είναι εφικτό να πετύχουμε τους περιβαλλοντικούς στόχους χωρίς εκπαίδευση των επαγγελματιών όχι μόνον του κατασκευαστικού κλάδου και του real estate αλλά και των αρμόδιων εποπτικών αρχών και κυβερνητικών φορέων. Το RICS έχει ήδη δημιουργήσει εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα  τα οποία επεκτείνει και αναπτύσσει διαρκώς. Αλλά υπάρχει περιθώριο για πολλούς οργανισμούς να συνεισφέρουν εδώ, καθώς η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι εναρμονισμένη σε παγκόσμιο επίπεδο λαμβάνοντας συγχρόνως υπόψη τις τοπικές συνθήκες της κάθε χώρας.

Η κα Paillet ενημέρωσε τους συμμετέχοντες ότι το RICS υπέγραψε  το Buildings Breakthrough Agenda. Ανέφερε ότι το  Buildings Breakthrough και η Διακήρυξη του Chaillot δεν είναι το ίδιο πράγμα. Η διακήρυξη δεν έθεσε προθεσμίες, πέρα από την προθεσμία καθαρού μηδενικού ισοζυγίου του 2050 που έχει ήδη καθοριστεί, ενώ η Buildings Breakthrough Agenda στοχεύει σε κτίρια σχεδόν μηδενικά και ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή μέχρι το τέλος του 2030. 

Η υλοποίηση του Buildings Breakthrough σημαίνει υλοποίησης των όσων αναφαίρονται στην Δήλωση Chaillot, αλλά ταχύτερα και με αυστηρότερα πρότυπα. 

Στο πλαίσιο αυτό η κα Paillet ανέφερε ότι τα Πρότυπα Whole Life Carbon Assessment του RICS είναι πολύ σημαντικά καθώς θα πρέπει να είμαστε σε θέση να μετρήσουμε το αποτύπωμα άνθρακα πριν μπορέσουμε να το διαχειριστούμε σωστά. Ανέφερε ότι είναι τα κορυφαία παγκοσμίως πρότυπα για συνεπή και ακριβή μέτρηση άνθρακα στο δομημένο περιβάλλον και μπορούν να εφαρμοστούν για όλα τα κτίρια και τις υποδομές σε οποιαδήποτε χώρα καθώς μπορεί αφενός να συνδυαστούν με άλλα υφιστάμενα πρότυπα  και αφετέρου δεν περιλαμβάνουν μόνο οδηγίες  αλλά καλύπτουν επίσης και τον τρόπο εφαρμογής. 

Αναφέρθηκε επίσης  στους νέους οδηγούς που συμπληρώνουν το WLCA standard παρέχοντας χρήσιμη καθοδήγηση στις κυβερνήσεις και στους πελάτες, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να κατανοήσουν αυτές τις αξιολογήσεις και να συνεργαστούν για την εφαρμογή τους. Τέλος, ανέφερε ότι  το RICS έχει αναπτύξει μία εκπαίδευση που οδηγεί σε επίσημη πιστοποίηση.  

Στη συζήτηση που ακολούθησε με συντονιστή τον κ. Γιάννη Δασκαλάκη MRICS και την συμμετοχή της κας Αλίς Κοροβέση, Διευθύνουσας Συμβούλου του INZEB και του κου Βαγγέλη Μαρινάκη, Επίκουρου Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και εκπροσώπου του Δήμου Αθηναίων για τη Βιωσιμότητα παρουσιάστηκε η αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΟΕΑΚ) που αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο προς την απαλλαγή των κτιρίων από τις  εκπομπές άνθρακα, καθώς και εργαλεία, τα οποία είναι πλέον διαθέσιμα τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και στη χώρα μας, για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος. Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάστηκαν τα «Διαβατήρια ανακαίνισης Κτιρίων», τα οποία σχεδιάστηκαν για να λειτουργήσουν ως «οδικός χάρτης» για την σταδιακή ενεργειακή αναβάθμιση ενός ακινήτου, βοηθώντας τόσο ιδιοκτήτες όσο και επενδυτές στον προγραμματισμό του βέλτιστου χρονοδιαγράμματος και του εύρους εργασιών για παρεμβάσεις που πρέπει να υλοποιηθούν.