Τα εμπόδια στην εξάπλωση των ΑΠΕ σύμφωνα με έρευνα της KPMG

Με την έκθεση αυτή και τη συνοδευτική έρευνά της, διαπιστώνεται ότι ο τρέχων ρυθμός εξάπλωσης των ΑΠΕ δεν είναι σε καμία περίπτωση επαρκής για να επιτευχθούν οι φιλοδοξίες της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. 

Η δημοσίευση των συμπερασμάτων συμπίπτει με τις πιέσεις της προεδρίας της Συνόδου COP28 για ανάληψη παγκόσμιων δεσμεύσεων για τον τριπλασιασμό των ΑΠΕ έως το 2030, με την έκθεση να περιγράφει τις πραγματικές προκλήσεις που θα πρέπει να ξεπεραστούν για να επιτευχθούν   οι παραπάνω φιλοδοξίες. 

Πάνω από το 80% των ερωτηθέντων συμφωνούν ή συμφωνούν απόλυτα ότι η σημαντική επιτάχυνση της εξάπλωσης των ΑΠΕ είναι το πιο επείγον ζήτημα στο οποίο πρέπει να δοθεί προσοχή, με το 84% να αναγνωρίζει ότι οι υφιστάμενοι φραγμοί στην αγορά προκαλούν σημαντικές καθυστερήσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και την εγκατάλειψη των έργων ΑΠΕ. Επιπλέον, το 40% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι οι τρέχουσες κυβερνητικές πολιτικές είναι αναποτελεσματικές για την επιτάχυνση της εξάπλωσης των ΑΠΕ, με τις ανασταλτικές κυβερνητικές πολιτικές και τους κανονισμούς να αναφέρονται ως το βασικό εμπόδιο για την κλιμάκωση, σύμφωνα με το 77% των ερωτηθέντων. Οι ερωτηθέντες κατέταξαν τα υπόλοιπα πιο σημαντικά εμπόδια στην κλιμάκωση των ΑΠΕ ως εξής: δομή και σχεδιασμός της αγοράς (75%), κίνδυνοι της εφοδιαστικής αλυσίδας (61%), πρόσβαση σε κεφάλαια (48%), έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές δικτύου (47%).

Τα στοιχεία της έρευνας της KPMG που περιλαμβάνονται στην έκθεση βασίζονται στα αποτελέσματα μιας ανώνυμης διαδικτυακής έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την KPMG International. Συνολικά, στην έρευνα συμμετείχαν 110 άτομα, από διάφορες θέσεις στον κλάδο των ΑΠΕ, τόσο από δημόσιες όσο και από ιδιωτικές εταιρείες, σε περισσότερες από 24 χώρες, και απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την ανάγκη επιτάχυνσης της εξάπλωσης των ΑΠΕ, τις τρέχουσες προκλήσεις της αγοράς και την αποτελεσματικότητα των πολιτικών.

«Η κατανόηση του μεγέθους αυτών των προκλήσεων και του εύρους των προτεινόμενων λύσεων επιτρέπει την ανάληψη έξυπνης και τολμηρής δράσης, συμβάλλοντας στη διασφάλιση μιας πορείας προς την κλιμάκωση», σχολιάζει ο Mike Hayes, Global Head of Renewable Energy, Climate Change, Nature and Decarbonization Leader της KPMG International. «Η επίτευξη των κλιματικών στόχων πιθανότατα θα απαιτήσει τριπλασιασμό της ετήσιας ισχύος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 και στη συνέχεια δραστική κλιμάκωση μέχρι το 2050. Έχει έρθει η στιγμή για επείγουσα δράση και εφαρμογή, ειδάλλως ο κόσμος θα χρειαστεί να καίει ορυκτά καύσιμα για πολύ περισσότερο από ό,τι προσδοκούμε». 

Το σημείο εκκίνησης για αποτελεσματική δράση είναι η ακριβής διάγνωση των βασικών προκλήσεων που εμποδίζουν μια δυναμική αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας. 

Οι προκλήσεις που προσδιορίζονται στην έκθεση και ένα δείγμα των προτεινόμενων επόμενων βημάτων περιλαμβάνουν τα παρακάτω, κατά τη σειρά που τα ανέδειξαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα:

1.      Δομές αγοράς (75%): Η ευελιξία που απαιτείται για μια μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη της διαλείπουσας παραγωγής των ΑΠΕ δεν υποστηρίζεται από τις περισσότερες υφιστάμενες δομές και τους κανόνες της αγοράς.

2.      Ζητήματα εφοδιαστικής αλυσίδας (61%): Η διασφάλιση ανθεκτικών και αξιόπιστων εφοδιαστικών αλυσίδων είναι ένα από τα θεμέλια της γρήγορης κλιμάκωσης των ΑΠΕ.

3.      Πρόσβαση σε κεφάλαια (48%): Η χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης απαιτεί τεράστιο κεφάλαιο.

4.      Επενδύσεις σε υποδομές δικτύου (74%): Επειδή το δίκτυο λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό με τον ίδιο τρόπο εδώ και πάνω από έναν αιώνα, οι πολιτικές, οι κανόνες και οι προσεγγίσεις που εφαρμόζονται για τις επενδύσεις δεν είχε χρειαστεί να εξελιχθούν.

5.      Σχεδιασμός και αδειοδότηση (44%): Η ενεργειακή μετάβαση είναι αναμφισβήτητα το πιο φιλόδοξο και σύνθετο κατασκευαστικό έργο στον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι απαιτείται υπερβολικά πολύς χρόνος για την κατασκευή των έργων ΑΠΕ και των υποδομών από τις οποίες αυτά εξαρτώνται.

6.      Αναδυόμενες αγορές: Οι καταλυτικές επενδύσεις στις αναδυόμενες αγορές αποτελούν το κλειδί για την επιτάχυνση της εξάπλωσης των ΑΠΕ, καθώς και για την παροχή πρόσβασης στην ενέργεια για εκατομμύρια ανθρώπους, κάτι που θα τους αλλάξει τη ζωή.

7.      Δίκαιη ενεργειακή μετάβαση: Οι στόχοι μιας δίκαιης ενεργειακής μετάβασης είναι να διασφαλιστεί ότι τα οφέλη από τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα απαλλαγμένο από τον άνθρακα μοιράζονται δίκαια, ενώ οι δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις μετριάζονται ή εξαλείφονται.

8.      Φύση και βιοποικιλότητα: Ενώ η φύση και η βιοποικιλότητα εξαρτώνται από την ταχεία εξάπλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προκειμένου να περιοριστούν οι αυξήσεις της θερμοκρασίας, η εφαρμογή τους κρύβει και πιθανές αρνητικές επιπτώσεις και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό ή την αποφυγή τους.

9.      Πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες: Η κλιμάκωση των ΑΠΕ απαιτεί πρόσβαση ανταγωνιστικού κόστους σε τεράστιο όγκο πρώτων υλών, όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο, ο γραφίτης, ο χαλκός και το λίθιο.

10.   Επιτάχυνση των λύσεων αποθήκευσης: Η αποθήκευση ενέργειας πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη κλίμακα και οι τεχνολογίες αποθήκευσης να εξελιχθούν ώστε να αυξάνονται τα διαστήματα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και των άλλων υπηρεσιών δικτύου. 

«Ο εντοπισμός αυτών των φραγμών και η θέσπιση λύσεων για βελτίωση είναι εξαιρετικά σημαντικός τόσο για τις ανεπτυγμένες όσο και για τις αναπτυσσόμενες χώρες», αναφέρει ο Anish De, Global Head for Energy, Natural Resources & Chemicals, KPMG International. «Η σύγκλιση μεταξύ των τομέων είναι το κλειδί. Τώρα είναι η ώρα για τις κυβερνήσεις, τη βιομηχανία και την κοινωνία συνολικά, να συνεργαστούν και να προχωρήσουν από την αναγνώριση των προκλήσεων στη λήψη ενεργούς δράσης με ουσιαστικό τρόπο». 

O Δημήτρης Παπακανέλλου, Partner, Consulting, KPMG στην Ελλάδα, αναφέρει σχετικά με την έκθεση «Η επίτευξη των στόχων μηδενικού ανθρακικού αποτυπώματος τοποθετούν τις ΑΠΕ στο προσκήνιο των εξελίξεων, τόσο για την παραγωγή ενέργειας όσο και έμμεσα για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου και κλιματικά ουδέτερων καυσίμων. Η πρόσφατη μελέτη της KPMG αναδεικνύει βασικές προκλήσεις που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την απαιτούμενη διείσδυση των ΑΠΕ, όπως είναι για παράδειγμα το κατάλληλο ρυθμιστικό περιβάλλον, η αξιόπιστη εφοδιαστική αλυσίδα και η ανάγκη για πρόσβαση σε χρηματοδότηση – καθώς και το μεγάλο ζήτημα των υποδομών δικτύων. Το 74% των ερωτηθέτων απάντησαν πως η έλλειψη επενδύσεων στα ηλεκτρικά δίκτυα αποτελεί βασικό εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το ζήτημα αυτό είναι και ιδιαίτερα σημαντικό για την χώρα μας – όπου απαιτείται και η ενδυνάμωση του εγχώριου συστήματος μεταφοράς και διανομής αλλά και η διασύνδεση με τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης για να είναι δυνατή η εκμετάλλευση του δυναμικού ΑΠΕ της χώρας». 

Οι επαγγελματίες της KPMG μοιράστηκαν την έκθεση στις εκδηλώσεις της Συνόδου COP28 στο Ντουμπάι στις αρχές Δεκεμβρίου και κάλεσαν την οικονομική κοινότητα, τις εταιρείες ενέργειας, τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις δεξαμενές σκέψης, τους πρωτοπόρους σκέψης και τα κυβερνητικά όργανα να συνεργαστούν, ώστε να καταφέρουν να επιταχύνουν τον ρυθμό και την κλίμακα της εφαρμογής των ΑΠΕ.