Αισιόδοξα στοιχεία προβλέπουν αυξήσεις στις εκταμιεύσεις νέων στεγαστικών της τάξης του 10% για το 2026 -όπως και το 2025- τα οποία αναμένεται να προσεγγίσουν τα 3,1 δισ. ευρώ, έναντι 2,6 δισ. ευρώ το 2025.
Το 2024 οι αγοραπωλησίες ακινήτων ανήλθαν σε 10 δισ. ευρώ, αλλά τα στεγαστικά δάνεια κάλυψαν μόλις 1,8 δισ. ευρώ αυτής της αξίας. Αντίστοιχα για το 2025, με τις συναλλαγές να εκτιμώνται στα 12 δισ. ευρώ, τα στεγαστικά δάνεια αναμένεται να φτάσουν τα 2,6 δισ. ευρώ — ποσοστά που αποτυπώνουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης πραγματοποιείται χωρίς τραπεζική δανειοδότηση.
Η χαμηλή διείσδυση των στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα οφείλεται σε σειρά παραγόντων. Οι ελληνικές τράπεζες διατηρούν συντηρητική πολιτική χορηγήσεων, με αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης και περιορισμένα όρια χρηματοδότησης, γεγονός που συγκρατεί τον όγκο των στεγαστικών οφειλών πολύ χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι η ζήτηση για στεγαστικά δάνεια παραμένει υποτονική και ότι οι τράπεζες εφαρμόζουν προσεκτική πολιτική χορηγήσεων, παρότι η οικονομία σταθεροποιείται. Αυτή η αυστηρότητα λειτουργεί ως ασπίδα στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια, αλλά παράλληλα περιορίζει την πρόσβαση πολλών νοικοκυριών στη χρηματοδότηση για αγορά κατοικίας.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αντίθετα, η στεγαστική πίστη παίζει πολύ σημαντικότερο ρόλο στη χρηματοδότηση των κατοικιών. Για παράδειγμα, χώρες όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Ιταλία ενέκριναν δεκάδες δισ. ευρώ σε νέα στεγαστικά δάνεια μέσα στο 2023, δείχνοντας έναν ενεργό χρηματοπιστωτικό τομέα που στηρίζει μαζικά την ιδιοκατοίκηση και την αγορά κατοικιών.
Η διαφορά αυτή αντικατοπτρίζει και τις δομικές διαφορές στις αγορές κατοικίας: στην Ελλάδα η ιδιοκατοίκηση συνδέεται ακόμα σε μεγάλο βαθμό με προσωπική αποταμίευση ή οικογενειακή χρηματοδότηση, ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η αγορά κατοικιών στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε τραπεζικά δάνεια με υψηλό μερίδιο στη συνολική αξία της αγοράς. Στις Κάτω Χώρες, για παράδειγμα, περίπου το 58% των ιδιοκτητών κατοικιών αποπληρώνουν ενυπόθηκο δάνειο — ένα δείγμα υψηλής διείσδυσης στεγαστικής πίστης στην αγορά.
Η Ελλάδα παραμένει στην τελευταία θέση όσον αφορά το ποσοστό των νοικοκυριών με ενεργό στεγαστικό δάνειο στην ΕΕ. Παρά τον πιο πρόσφατο ρυθμό αύξησης των νέων στεγαστικών δανείων, οι επιφυλάξεις των τραπεζών και η συνεχιζόμενη αυστηρότητα στη χορήγηση πιστώσεων σημαίνουν ότι η χρηματοδότηση με τραπεζικά δάνεια καλύπτει ένα σχετικά μικρό μέρος της συνολικής αγοράς ακινήτων σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Η περαιτέρω αύξηση του ποσοστού χρηματοδότησης μέσω τραπεζών θα μπορούσε να προσεγγίσει καλύτερα τις πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών και να ενισχύσει την πρόσβαση στην κατοικία για περισσότερα νοικοκυριά.
