Όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς, τα αδήλωτα ακίνητα που ανήκουν σε δήμους και περιφέρειες μπορεί να φτάνουν σε εκατοντάδες χιλιάδες, με αποτέλεσμα ένα τεράστιο απόθεμα δημόσιας περιουσίας να παραμένει εκτός αξιοποίησης. Ο πρόεδρος της BluPeak Estate Analytics, Βασίλης Ηλιόπουλος, επισημαίνει ότι «όλο αυτό το απόθεμα παραμένει εκτός αγοράς και σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητο», τονίζοντας πως η καταγραφή και ψηφιακή παρακολούθηση των δημοτικών ακινήτων αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε πολιτική ανάπτυξης ή στέγασης.
Η BluPeak, σε συνεργασία με τη Navigator CRE των Ηνωμένων Πολιτειών, παρουσίασε πρόσφατα την πρότασή της για τη δημιουργία ενός Εθνικού Ψηφιακού Μητρώου Ακινήτων, έργο το οποίο χαρακτηρίζεται ως θεμελιώδης μεταρρύθμιση για τη χώρα. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι η πληροφορία για την ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα είναι σήμερα διάσπαρτη σε διαφορετικές βάσεις δεδομένων – Κτηματολόγιο, Ε9, δημοτικά μητρώα, ενεργειακά πιστοποιητικά, ΔΕΔΔΗΕ, ΕΥΔΑΠ – χωρίς καμία κοινή γλώσσα ή διαλειτουργικότητα. Το αποτέλεσμα είναι ασυνέπειες, καθυστερήσεις και απουσία στρατηγικού σχεδιασμού.
Στόχος του έργου είναι να ενωθούν όλα αυτά τα κομμάτια σε ένα ενιαίο, αξιόπιστο ψηφιακό οικοσύστημα, στο οποίο κάθε ακίνητο – δημόσιο ή ιδιωτικό – θα διαθέτει μία μοναδική, επικαιροποιημένη ταυτότητα. Η πλατφόρμα αυτή θα επιτρέπει τη διασύνδεση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, από τις φορολογικές αρχές μέχρι τους δήμους και τις πολεοδομίες, παρέχοντας πλήρη εικόνα για τη χρήση και την κατάσταση κάθε ακινήτου.
Η πρόταση βασίζεται σε ώριμες ευρωπαϊκές πρακτικές, οι οποίες έχουν ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους. Στην Ελβετία, για παράδειγμα, το Κτηματολόγιο έχει μετατραπεί σε «Κυβερνητικό Ψηφιακό Δίδυμο» της χώρας, με την καταγραφή όλων των περιορισμών δημοσίου δικαίου σε ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο. Η Πορτογαλία λειτουργεί το σύστημα BUPi, μια «ενιαία πύλη» όπου οι πολίτες χαρτογραφούν και δηλώνουν τα ακίνητά τους ψηφιακά, ενώ στην Ολλανδία, τα Βασικά Μητρώα (Key Registers) παρέχουν ανοικτά δεδομένα για κτίρια, διευθύνσεις και γεωτεμάχια.
Η Εσθονία έχει επιτύχει πλήρη διαλειτουργικότητα μέσω του συστήματος X-Road, συνδέοντας το κτηματολόγιο με το μητρώο πληθυσμού και τις συμβολαιογραφικές υπηρεσίες, ενώ η Δανία λειτουργεί το BBR, ένα εθνικό μητρώο κτιρίων που ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο από τους δήμους. Αντίστοιχα, η Λιθουανία διαθέτει έναν ενιαίο ψηφιακό κτηματολόγο με αυτόματους ελέγχους γεωμετρίας και ορίων, ώστε να αποφεύγονται σφάλματα και αλληλοεπικαλύψεις.
Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των χωρών είναι η υιοθέτηση διεθνών προτύπων όπως τα INSPIRE (για γεωχωρική διαλειτουργικότητα) και LADM (για τη μοντελοποίηση δικαιωμάτων και περιορισμών), καθώς και η πολιτική των ανοικτών δεδομένων υψηλής αξίας που ενισχύουν τη διαφάνεια και την καινοτομία. Η BluPeak εκτιμά ότι, εφόσον η Ελλάδα ακολουθήσει αντίστοιχη πορεία, μπορεί να εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό πρότυπο διαχείρισης ακίνητης περιουσίας έως το 2030.
Η εταιρεία έχει ήδη ξεκινήσει πιλοτικά έργα σε τρεις ελληνικούς δήμους – Χάλκη, Ραφήνα και Κάρυστο – που λειτουργούν ως «ζωντανά εργαστήρια» ψηφιακού μετασχηματισμού.
Στη Χάλκη, που εξελίσσεται στο πρώτο πλήρως ψηφιακό νησί της χώρας, έχει δημιουργηθεί βάση δεδομένων που ενοποιεί πληροφορίες από δημοτικά τέλη, Κτηματολόγιο, ενεργειακές καταναλώσεις και τοπικές άδειες, παρέχοντας πλήρη ψηφιακή ταυτότητα για κάθε ακίνητο.
Στη Ραφήνα, υλοποιείται μοντέλο «data lakehouse» που συνδέει πολεοδομικά και φορολογικά δεδομένα, προσφέροντας στους τοπικούς φορείς εργαλεία παρακολούθησης και σχεδιασμού πολιτικών στέγασης.
Στην Κάρυστο, ο ψηφιακός χάρτης ακινήτων συνδυάζει πληροφορίες αγροτικής γης, τουριστικών υποδομών και δημόσιων ακινήτων προς αξιοποίηση, επιτρέποντας στο δήμο να σχεδιάζει αναπλάσεις και επενδύσεις βάσει πραγματικών δεδομένων.
Σύμφωνα με στοιχεία της BluPeak, οι πρώτοι δείκτες από τα πιλοτικά έργα είναι ενθαρρυντικοί: η πληρότητα δεδομένων ξεπερνά το 80% μέσα στους πρώτους εννέα μήνες, ο χρόνος εντοπισμού και ταυτοποίησης ενός ακινήτου έχει μειωθεί από 15 σε μόλις 3 ημέρες, ενώ η εισπραξιμότητα δημοτικών εσόδων έχει αυξηθεί κατά 12%. Παράλληλα, έχει εντοπιστεί και σημαντικός αριθμός ανενεργών ή εγκαταλελειμμένων ακινήτων, τα οποία μπορούν πλέον να αξιοποιηθούν.
Η δημιουργία του Ψηφιακού Μητρώου Ακινήτων, τονίζουν οι ειδικοί, δεν αποτελεί απλώς έργο πληροφορικής, αλλά μια ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση που απαιτεί θεσμική θωράκιση, διαλειτουργικότητα και πολιτική δέσμευση. Η νομοθέτηση ενιαίου λεξικού δεδομένων, η σαφής κατανομή ρόλων μεταξύ ΟΤΑ, Κτηματολογίου και υπουργείων, και η υποχρεωτική ανταλλαγή πληροφοριών μέσω APIs, θεωρούνται κρίσιμα βήματα για την επιτυχία του εγχειρήματος.
«Η Ελλάδα έχει όλα τα εφόδια για να περάσει από την αποσπασματική διαχείριση στη διαφάνεια και την αξιοποίηση», σημειώνεται από τον κ. Ηλιόπουλο. Αν το σχέδιο προχωρήσει, η χώρα θα μπορεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας να διαθέτει ένα πλήρως λειτουργικό, διαλειτουργικό και ασφαλές σύστημα ψηφιακής διαχείρισης ακινήτων – ένα εργαλείο στρατηγικής ανάπτυξης, κοινωνικής πολιτικής και βιώσιμης επένδυσης.
