Οι αποφάσεις αφορούν αφενός μεν στον εντοπισμό αυθαιρέτων κατασκευών και πολεοδομικών παραβάσεων κατόπιν καταγγελίας ιδιώτη ή αυτεπάγγελτα, αφετέρου δε στον τρόπο ελέγχου των δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων στις ρυθμίσεις των ν. 4014/2011, ν. 4178/2013 και ν. 4495/2017, τόσο κατά τον δειγματοληπτικό έλεγχο όσο και κατόπιν σχετικής καταγγελίας.
Ο έλεγχος για τον εντοπισμό και την επιβολή κυρώσεων αυθαιρέτων γίνεται από ελεγκτές δόμησης, κατόπιν καταγγελίας ιδιώτη, ή αυτεπαγγέλτως με κίνηση των διαδικασιών από τις αρμόδιες αρχές.
Η καταγγελία οφείλει να μην είναι αόριστη και γενική αλλά να αναφέρεται συγκεκριμένα στην αυθαιρεσία που έχει τελεστεί, με αναλυτικά στοιχεία του ακινήτου που αυτή αφορά.
Στην περίπτωση που οι καταγγελλόμενες αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσεων ευρίσκονται εντός κοινοχρήστων ή κοινοκτήτων χώρων ακινήτου, ο έλεγχος περιορίζεται σε αυτούς και δεν διενεργείται έλεγχος επί των υπολοίπων τμημάτων του κτιρίου ή άλλων κτιρίων επί του οικοπέδου ή γηπέδου.
Δεν καταγράφονται ως αυθαιρεσίες οι περιπτώσεις, όπου νόμος ορίζει ότι δεν συνιστούν αυθαίρετες κατασκευές ή περιπτώσεις όπου νόμος ορίζει ως ανεκτές αποκλίσεις σε διαστάσεις και μέγεθος.
Όσον αφορά στον δειγματοληπτικό έλεγχο δηλώσεων αυθαιρέτων με την απόφαση καθορίζονται τα στοιχεία που αποτελούν το αντικείμενο του ελέγχου των δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων στις ρυθμίσεις των ν. 4014/2011, ν. 4178/2013 και ν. 4495/2017, τόσο κατά τον δειγματοληπτικό έλεγχο όσο και κατόπιν σχετικής καταγγελίας.
Ειδικότερα καθορίζεται πως και επί ποιων στοιχείων/δικαιολογητικών των δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρέτων διενεργείται ο σχετικός έλεγχος.
Ο έλεγχος των δηλώσεων υπαγωγών των αυθαιρέτων κατασκευών ή αλλαγών χρήσεως που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις των ν. 4014/2011, ν. 4178/2013 και ν. 4495/2017 διενεργείται:
α) επί των δικαιολογητικών και συναφών στοιχείων που συνοδεύουν την δήλωση υπαγωγής όπως μνημονεύονται στην τεχνική έκθεση του μηχανικού και στα φύλλα καταγραφής, που τη συνοδεύουν και απαρτίζουν τον φάκελο που έχει εισαχθεί στο πληροφοριακό σύστημα των αυθαιρέτων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των ως άνω νόμων και στις σχετικές εκδοθείσες κανονιστικές πράξεις.
β) με αυτοψία για την εξακρίβωση των περιγραφόμενων στην δήλωση υπαγωγής αυθαιρέτων κατασκευών και αλλαγών χρήσεως.
Ο έλεγχος αφορά τις περαιωμένες δηλώσεις υπαγωγής ή αυτές που όφειλαν να έχουν περαιωθεί.