Πόσο απέχουμε από ένα ενιαίο παγκόσμιο σύστημα διεθνών προτύπων ESG

Όμως το σύστημα των προτύπων ESG βρίσκεται ακόμα σε μια μεταβατική διαδικασία, με τροποποιήσεις και συγχωνεύσεις υπαρχόντων προτύπων, όπως την πρόσφατη διάλυση του TCFD και τη μεταβίβαση των δραστηριοτήτων του στο International Sustainability Standards Board  (ISSB), αλλά και τη δημιουργία νέων προτύπων, όπως τα υπό διαμόρφωση European Sustainability Reporting Standards (ESRS) που θα αποκτήσουν υποχρεωτικό χαρακτήρα εντός της ΕΕ από το 2025.

Ένας πρωταρχικός στόχος μεταξύ των πολλών πρωτοβουλιών που αφορούν την ανταπόκριση της βιομηχανίας των ακινήτων στον κλιματικό κίνδυνο είναι η μετάβαση από τις εθελοντικές σε υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις. Αυτός ο εκτεταμένος μετασχηματισμός έχει παγκόσμιες επιπτώσεις για πολλούς κλάδους, ενώ επηρεάζει πρωτίστως τις επιχειρήσεις που προσπαθούν να δημιουργήσουν αξία, τους επενδυτές τους, αλλά και τις ρυθμιστικές αρχές. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχουν συλλογικά σε έναν αγώνα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, ο οποίος προχωρά με αξιοσημείωτη ταχύτητα.

Σε αυτές τις συντονισμένες προσπάθειες, η αποτελεσματική ρύθμιση γίνεται ο ακρογωνιαίος λίθος για την επίτευξη επιτυχούς δράσης για το κλίμα. Ωστόσο, είναι επιτακτική ανάγκη τα σχετικά μέτρα να υπερβαίνουν την απλή δημόσια γνωστοποίηση και να επιφέρουν πραγματική αλλαγή.

Η νομοθεσία μπορεί να δώσει κάποιες λύσεις, χρησιμοποιώντας τόσο κίνητρα, με τη μορφή ενός εποικοδομητικού πλαισίου που θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προωθήσουν αποτελεσματικά τις πράσινες πτυχές των χρηματοοικονομικών προϊόντων τους, όσο και αποτρεπτικούς παράγοντες, όπως κανονισμούς κατά του greenwashing και τον καθορισμό ορίων και στόχων για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Παράδειγμα προς μίμηση μπορεί να θωρηθεί το Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω της έγκαιρης υιοθέτησης του TCFD, αλλά και μελέτη περίπτωσης, καθώς αντιμετωπίζει επί της παρούσης με τη μετάβαση στα πρότυπα IFRS S2, η οποία αναπόφευκτα προκάλεσε κάποια σύγχυση. Οι εταιρείες του ΗΒ βρέθηκαν αντιμέτωπες με ερωτήματα που αφορούσαν τόσο τη χρησιμότητα της διεξαγωγής εκθέσεων που βασίζονται σε μια σειρά προτύπων που δεν υπάρχουν πιά, όσο και το αν και πότε θα μεταβούν στο νέο σύστημα.

Την ίδια στιγμή, η ΕΕ υιοθετεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, δημιουργώντας ένα «οικοσύστημα» νομοθεσίας που σχετίζεται με το κλίμα, με αφετηρία την Ταξινομία της ΕΕ. Λειτουργώντας ως οδηγός, η ταξινομία καθορίζει βασικούς όρους και συγκεκριμένες απαιτήσεις ευθυγράμμισης σε διάφορα θέματα που σχετίζονται με το κλίμα και τη βιωσιμότητα.

Παράλληλα, η Οδηγία για την Αναφορά Εταιρικής Αειφορίας (CSRD) καθορίζει πλέον ποιες επιχειρήσεις υποχρεούνται να γνωστοποιούν πληροφορίες σχετικά με το κλίμα, καλώντας τες να ακολουθήσουν τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Αειφορίας (ESRS) για να κατανοήσουν ποιες πληροφορίες γνωστοποίησης θεωρούνται «σχετικές με το κλίμα». Και, ενώ τα ESRS αντικατοπτρίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές του TCFD, αποφεύγουν εντέχνως την άμεση αναφορά στο καταργημένο πλαίσιο, παρακάμπτοντας έτσι το τεχνικό δίλημμα που αντιμετωπίζει το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο, προς το παρόν, εξακολουθεί να βασίζει τις αναφορές του στο TCFD.

Παρόλα αυτά, αν και μπορούν να γίνουν παραλληλισμοί μεταξύ των νέων IFRS S2 και του ESRS E1 - του προτύπου που αφορά συγκεκριμένα την κλιματική αλλαγή-, τα δυο πρότυπα δεν είναι ακριβή αντίγραφα. Για αυτό και το IFRS S2 στηρίζεται στην προσαρμοστικότητά του, καθώς στοχεύει να ευθυγραμμιστεί με τις περιφερειακές νομοθετικές απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της ΕΕ. Αντίστοιχη εναρμόνιση προσπαθεί να επιτύχει και με τα αντίστοιχα πρότυπα του αμερικανικού SEC, με κάθε επιφύλαξη που απαιτείται όσον αφορά την πρόθεση και την ικανότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων να προσαρμοστούν με τη γνωστοποίηση μη οικονομικών στοιχείων.  

Ο αγώνας ενάντια στην κλιματική αλλαγή βρίσκεται σε εξέλιξη και τα πρότυπα για τη γνωστοποίηση δεδομένων βιωσιμότητας εξελίσσονται παράλληλα. Πλησιάζουμε, λοιπόν, στην υιοθέτηση ενιαίων προτύπων ESG;

Μάλλον όχι. Το χάσμα ξεκινά ανάμεσα στο παραδοσιακά αυστηρότερο σύστημα της ΕΕ σε ζητήματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και στη σθεναρή αντίσταση μέρους της αμερικανικής κοινής γνώμης έναντι της βιωσιμότητας και της κλιματικής αλλαγής. Όσο για τον υπόλοιπο πλανήτη, αυτός κυμαίνεται μεταξύ των περιορισμένα κινητοποιημένων ασιατικών χωρών και της Αφρικανικής ηπείρου που πασχίζει να καλύψει πολύ βασικότερα νομοθετικά κενά, όσον αφορά το δομημένο περιβάλλον. Τη στιγμή που τα ίδια τα κράτη αγωνίζονται να πετύχουν συναίνεση σε ζητήματα που βρίσκονται στο διεθνές τραπέζι επί σειρά ετών – μεταξύ των οποίων και η ίδια η δράση για το κλίμα – είναι μάλλον απίθανο ο ιδιωτικός τομέας να υπερκεράσει ζητήματα που ανέκυψαν μόλις λίγα χρόνια πριν.

Ωστόσο, αν και στόχος της δημιουργίας διεθνών προτύπων ESG φαίνεται πολύ μακρινός, αυτό δε ισοδυναμεί με παραίτηση και δεν προοιωνίζει έλλειψη προσπάθειας. Η συλλογική αποφασιστικότητα και η τήρηση τόσο των εθελοντικών όσο και των υποχρεωτικών γνωστοποιήσεων μπορούν να επιτύχουν ένα πιο βιώσιμο μέλλον στις επενδύσεις στο δομημένο περιβάλλον, ένα κτίριο τη φορά.