Σύμφωνα με το νέο σχέδιο νόμου, θα αξιοποιηθούν ανενεργά στρατόπεδα: το 25% των νέων κατοικιών θα διατεθεί για τις ανάγκες των στρατιωτικών και το υπόλοιπο 75% για κοινωνική στέγαση.
Το νομοσχέδιο φέρνει σημαντικές αλλαγές στον Νόμο 5006/2022, ενισχύοντας τα προγράμματα κοινωνικής κατοικίας μέσω της «κοινωνικής αντιπαροχής». Αυτό σημαίνει ότι το κράτος ή οι ΟΤΑ μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις με ιδιώτες για την αξιοποίηση δημόσιας ακίνητης περιουσίας με στόχο την ανέγερση ή ανακαίνιση κοινωνικών κατοικιών.
Σύμφωνα με τις διατάξεις, οι ιδιώτες ανάδοχοι αναλαμβάνουν την κατασκευή με δικά τους έξοδα και ευθύνη. Σε αντάλλαγμα μπορούν να λάβουν είτε μέρος των ακινήτων είτε οικονομικό όφελος από πώληση ή μίσθωση, ενώ η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αναλάβει και τη διαχείριση των ακινήτων. Σε περίπτωση υφιστάμενων κτιρίων, προβλέπονται αλλαγές χρήσης, κατεδαφίσεις ή προσθήκες. Όλες οι μεταβιβάσεις καταχωρίζονται στο Κτηματολόγιο χωρίς έξοδα και μετά την ολοκλήρωση της διαχείρισης, τα ακίνητα επιστρέφουν στο Δημόσιο ανεξαρτήτως ενεργών μισθώσεων.
Οι δικαιούχοι κοινωνικών κατοικιών επιλέγονται από τον ΟΠΕΚΑ βάσει αυστηρών κοινωνικών κριτηρίων, όπως εισόδημα, οικογενειακή κατάσταση και ηλικία παιδιών. Οι μισθώσεις είναι σημαντικά χαμηλότερες της αγοράς, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε στέγαση για ευπαθείς ομάδες.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα σύναψης μισθώσεων με δικαίωμα προαίρεσης για αγορά (rent-to-own) μετά από 10 χρόνια, με συμβολαιογραφικό τύπο και καταχώριση στο Κτηματολόγιο χωρίς έξοδα.
Η οικονομοτεχνική μελέτη καθορίζει τη βέλτιστη αξιοποίηση των ακινήτων, το ποσοστό κοινωνικής κατοικίας και τη μέγιστη διάρκεια διαχείρισης, ενώ το Δημόσιο ή οι ΟΤΑ διατηρούν τουλάχιστον το 30% της κυριότητας για εκμίσθωση.
Το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας αναλαμβάνει την αποκλειστική διαχείριση δημοσίων ακινήτων για κοινωνική αντιπαροχή, χωρίς αντάλλαγμα ή γραφειοκρατία. ΟΤΑ μπορούν να αξιοποιούν τα δικά τους ακίνητα με την ίδια διαδικασία, μετά από έγκριση του Υπουργείου.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει επιπλέον μέτρα για την υποστήριξη πολύτεκνων οικογενειών και ατόμων με αναπηρία, ενισχύοντας την κοινωνική ένταξη και αυτονομία τους.
