Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το επίπεδο του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να ξεπεράσει το 117% του ΑΕΠ μέχρι το 2027, σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές σενάριο, εάν τα έσοδα και η παραγωγή μειωθούν περισσότερο από τις τρέχουσες προβλέψεις, λόγω των αυξημένων δασμών και των πιο αδύναμων αναπτυξιακών προοπτικών. Ένα τέτοιο επίπεδο χρέους θα ήταν το υψηλότερο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 2020, το παγκόσμιο χρέος είχε φτάσει στο 98,9% του ΑΕΠ, κυρίως λόγω των μεγάλων δανεισμών που πραγματοποίησαν οι κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και την ταχεία συρρίκνωση της παραγωγής. Παρά τη μείωση κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες τα δύο επόμενα χρόνια, το χρέος επανέρχεται σε ανοδική πορεία, με τη τελευταία πρόβλεψη να δείχνει επιτάχυνση της αύξησης του.
Το ΔΝΤ αναφέρει ότι η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει αυξημένες αβεβαιότητες λόγω σημαντικών αποφάσεων για δασμούς από τις ΗΠΑ και τα αντίμετρα που προτίθενται να λάβουν άλλες χώρες. «Αυτά τα γεγονότα επιδεινώνουν τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας και αυξάνουν τους κινδύνους», αναφέρει η έκθεση, επισημαίνοντας ότι οι κυβερνήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν δυσκολότερες επιλογές, καθώς οι προϋπολογισμοί τους πιέζονται από αυξημένες ανάγκες σε αμυντικές δαπάνες, κοινωνική υποστήριξη και εξυπηρέτηση χρέους.
Η έκθεση προβλέπει ότι τα δημοσιονομικά ελλείμματα των κυβερνήσεων θα φτάσουν το 5,1% του ΑΕΠ το 2025, ελαφρώς υψηλότερα από το 5% του 2024, αλλά σαφώς χαμηλότερα από το 9,5% που καταγράφηκε το 2020. Παρά την αναμενόμενη αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% φέτος, η οικονομική πρόβλεψη είναι πιο απαισιόδοξη, καθώς οι αυστηρότεροι δασμοί αναμένεται να επιδράσουν αρνητικά.
Η αύξηση του χρέους παρατηρείται κυρίως στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Σύμφωνα με τον Διευθυντή Δημοσιονομικών Υποθέσεων του ΔΝΤ, Βίτορ Γκασπάρ, το 1/3 των χωρών του Ταμείου βλέπουν το χρέος τους να αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς σε σχέση με την περίοδο πριν από την πανδημία, ενώ οι χώρες αυτές αντιπροσωπεύουν το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Οι αυξανόμενες δημοσιονομικές πιέσεις πιθανότατα θα οδηγήσουν σε αυξημένες κοινωνικές δαπάνες, ιδιαίτερα σε χώρες που πλήττονται από εμπορικά σοκ, ενώ η μείωση της αναπτυξιακής βοήθειας από τις ΗΠΑ και άλλες πλουσιότερες χώρες θα κάνει την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Βελτίωση στις ΗΠΑ -- προς το παρόν
Το ΔΝΤ προβλέπει ελαφρά βελτίωση του ετήσιου δημοσιονομικού ελλείμματος των ΗΠΑ τα επόμενα δύο χρόνια στο 6,5% του ΑΕΠ το 2025 και στο 5,5% το 2026, σε σύγκριση με 7,3% το 2024. Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό αυξημένης συγκέντρωσης δασμών στη βάση των μέτρων που έχουν ανακοινωθεί καθώς και στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη των ΗΠΑ.
"Η επίδοση της οικονομίας των ΗΠΑ ήταν ισχυρή τα τελευταία χρόνια και αυτό βοηθάει τον προϋπολογισμό. Βοηθάει στις ΗΠΑ, βοηθάει παντού", είπε ο Γκασπάρ.
Όμως η πρόβλεψη για τις ΗΠΑ προϋποθέτει πως οι μειώσεις των φόρων που εγκρίθηκαν από τους Ρεπουμπλικάνους το 2017 θα λήξουν στο τέλος του έτους όπως είχε προγραμματιστεί. Η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να τις παρατείνει, με ειδικούς να λένε ότι κάτι τέτοιο θα προσέθετε περίπου 4 τρισ. δολάρια στο χρέος των ΗΠΑ σε μια δεκαετία χωρίς αντισταθμίσματα.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Κίνας αναμένεται να αυξηθεί το 2025 στο 8,6% του ΑΕΠ από 7,3% του ΑΕΠ το 2024, φθάνοντας το 8,5% του ΑΕΠ το 2026.
Παρά την αύξηση στις πιέσεις στο χρέος, το ΔΝΤ επιμένει στη σύστασή του προς τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στις μειώσεις χρέους προκειμένου να φτιάξουν δημοσιονομικά αναχώματα ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν μελλοντικά οικονομικά σοκ, που θα απαιτήσουν μια λεπτή ισορροπία.
"Χώρες με περιορισμένο χώρο στους κυβερνητικούς προϋπολογισμούς θα πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά και αξιόπιστα σχέδια σταθεροποίησης και να επιτρέψουν σε αυτόματους σταθεροποιητές, όπως επιδόματα ανεργίας, να δουλέψουν αποτελεσματικά", ανέφερε το ΔΝΤ. "Οποιεσδήποτε νέες ανάγκες για δαπάνες θα πρέπει να αντισταθμιστούν από μειώσεις δαπανών αλλού ή νέα έσοδα".
