Η Κυριακή, 20 Νοεμβρίου 2022, σηματοδότησε την έναρξη των αγώνων της FIFA 2022, μέσα από την τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Στάδιο
Al Bayt, την οποία
ακολούθησε ο αγώνας Κατάρ – Εκουαδόρ. Εκτός, όμως, από τις ιδιαιτερότητες της
ίδιας της τελετής -με τη FIFA να
διοργανώνεται για πρώτη φορά σε χώρα του αραβικού κόσμου- και την ήττα της
γηπεδούχου με 0-2, ουκ ολίγη συζήτηση πραγματοποιήθηκε και για τα γήπεδα της
φετινής διοργάνωσης.
Τοποθετημένα μέσα και γύρω από την πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα, τα οκτώ
στάδια θα αποτελέσουν το φόντο του διεθνούς τουρνουά ποδοσφαίρου που θα
διαρκέσει από τις 20 Νοεμβρίου έως τις 18 Δεκεμβρίου. Ανάμεσά τους είναι το ανακαινισμένο
εθνικό στάδιο του Κατάρ, καθώς και μια σειρά από νέες κατασκευές.
Τι θα συμβεί, όμως, στα γήπεδα συνολικής χωρητικότητας 420.000 θέσεων μετά το
πέρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου;
Δεδομένου ότι το Κατάρ φιλοξενεί λιγότερους από 3 εκατομμύρια ανθρώπους, πρέπει να διαχειριστεί προσεκτικά τη «κληρονομιά» του τουρνουά. Αυτός είναι και ο λόγος που οι
διοργανωτές κατασκεύασαν στάδια με αρθρωτά στοιχεία, τα οποία μπορούν να αναδιαμορφωθούν όταν ολοκληρωθεί το
Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2022.
Lusail Stadium από την Foster + Partners
Τα ισλαμικά μπολ και η τοπική αρχιτεκτονική του Κατάρ έδωσαν στο
αρχιτεκτονικό γραφείο Foster + Partners έμπνευση για το σχεδιασμό του
μεγαλύτερου γηπέδου της φετινής διοργάνωσης.
Το στάδιο Lusail περιλαμβάνει 80.000 θέσεις που είναι διατεταγμένες σε δύο
επίπεδα και καλύπτονται από ένα κυρτό εξωτερικό από χρυσά, τριγωνικά πάνελ,
τοποθετημένα σε ένα ατσάλινο πλαίσιο.
Δομικοί μηχανικοί της Arup και ειδικοί στην αθλητική αρχιτεκτονική από την Populous
εργάστηκαν επίσης στο σχεδιασμό του χώρου, ο οποίος φιλοξένησε τον πρώτο του
αγώνα εχθές, 22 Νοεμβρίου, και θα κλείσει τη διοργάνωση με τον τελικό στις 18
Δεκεμβρίου.
Μετά το τέλος της διοργάνωσης, οι ανώτερες βαθμίδες θα μετατραπούν σε οικιστικά
καταλύματα, ενώ ο αγωνιστικός χώρος θα χρησιμοποιηθεί για κοινοτικά παιχνίδια.
Stadium 974 από την Fenwick-Iribarren Architects
Το Stadium 974 πήρε το
όνομά του από τον διεθνή κωδικό κλήσης του Κατάρ, αλλά και από τον αριθμό των
εμπορευματοκιβωτίων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των σκαλοπατιών, των
περιπτέρων, των μπάνιων και τμημάτων του εξωτερικού του.
Σχεδιασμένο από τους αρχιτέκτονες Fenwick-Iribarren, το πολύχρωμο κτίριο
αποτελεί φόρο τιμής στη ναυτική ιστορία του Κατάρ, καθώς και στη βιομηχανική
κληρονομιά της τοποθεσίας του, κοντά στο λιμάνι της Ντόχα.
Τα εμπορευματοκιβώτια, πολλά από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για τη
μεταφορά υλικών στην τοποθεσία, διαθέτουν παράλληλα μια αρθρωτή δομή από χάλυβα
που αναπτύχθηκε με σκοπό την πλήρη αποσυναρμολόγηση και επαναχρησιμοποίησή τους
μετά το τέλος της διοργάνωσης. Το γήπεδο των 40.000 θέσεων θα φιλοξενήσει τον
πρώτο του αγώνα στις 30 Νοεμβρίου.
Al Janoub Stadium
από την AECOM και τους Zaha Hadid Architects
Το στάδιο Al Janoub βρίσκεται νότια του κέντρου της Ντόχα. Ο χώρος 40.000
θέσεων, ο οποίος φιλοξένησε τον πρώτο του αγώνα στις 22 Νοεμβρίου,
δημιουργήθηκε από τη Zaha Hadid Architects σε
συνεργασία με την AECOM και διαθέτει μια
πλήρως αναδιπλούμενη οροφή, σχεδιασμένη να διατηρεί τη θερμοκρασία σε ανεκτά
επίπεδα.
Η χαρακτηριστική του μορφή προσομοιάζει με πανί από dhow, ένα παραδοσιακό ψαροκάικο της χώρας. Μετά το τουρνουά,
το στάδιο θα γίνει το σπίτι της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας Al Wakrah Sports Club.
Διεθνές στάδιο Khalifa από το Dar Al-Handasah
Το μόνο υπάρχον κτίριο που επαναχρησιμοποιήθηκε για το Παγκόσμιο Κύπελλο
FIFA 2022 είναι το εθνικό στάδιο του Κατάρ, Khalifa International Stadium, το
οποίο βρίσκεται 10 χιλιόμετρα από το κέντρο της Ντόχα.
Πρόσφατα ανακαινίστηκε από τον αρχικό του αρχιτέκτονα Dar Al-Handasah για
να αυξήσει τη χωρητικότητά του σε 40.000, ακολουθώντας τα πρότυπα της FIFA.
Άλλες πρόσφατες μετατροπές στο κτίριο από τότε που εγκαινιάστηκε το 1976,
περιλαμβάνουν την προσθήκη ενός θόλου πάνω από την οροφή του, καθώς και
σύγχρονο ψηφιακό φωτισμό.
Στάδιο Al Bayt από το το Dar Al-Handasah
Το στούντιο Dar Al-Handasah δημιούργησε και
το στάδιο που μοιάζει με σκηνή στο Al Khor, το οποίο φιλοξένησε τον εναρκτήριο αγώνα του τουρνουά
ποδοσφαίρου την περασμένη Κυριακή.
Με το όνομα Al Bayt Stadium, ο σχεδιασμός
του παραπέμπει στις παραδοσιακές σκηνές bayt al sha'ar που χρησιμοποιούνταν από νομάδες σε όλη την περιοχή. Στο
εσωτερικό, παρέχει χωρητικότητα 60.000 θέσεων, ενώ η χαρακτηριστική μορφή της οροφής
του επιτυγχάνεται με μια μεμβράνη από υφαντό πολυτετραφθοροαιθυλένιο (PTFE), η οποία περιλαμβάνει και ένα αναδιπλούμενο τμήμα.
Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο, η ανώτερη βαθμίδα των θέσεων θα αφαιρεθεί και θα
διατεθεί για την κατασκευή αθλητικών υποδομών σε αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ στη
θέση του θα κατασκευαστεί πολυτελές ξενοδοχείο, εμπορικό κέντρο και ένα
νοσοκομείο.
Στάδιο Al Thumama από τον Ibrahim M Jaidah
Το παραδοσιακό καπέλο gahfiya που φορούν άνδρες σε όλη τη Μέση Ανατολή ήταν
το σημείο αναφοράς για το κυκλικό στάδιο Al Thumama με χωρητικότητα 40.000
θέσεις από τον αρχιτέκτονα του Κατάρ Ibrahim M Jaidah.
Σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα, ο μοναδικός σχεδιασμός του έχει και λειτουργικό
σκοπό, προστατεύοντας τους θεατές από τον ήλιο «με παρόμοιο τρόπο με αυτόν που
χρησιμοποιεί το gahfiya για να καλύψει το κεφάλι από τη ζέστη». Αυτό θα
λειτουργήσει παράλληλα με ένα σύστημα ψύξης που τροφοδοτείται από ηλιακή
ενέργεια.
Ένα boutique ξενοδοχείο σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στην ανώτερη βαθμίδα
του μετά την εκδήλωση, με τα δωμάτια να βλέπουν στον αγωνιστικό χώρο.
Στάδιο Ahmad Bin
Ali από τους Pattern Design και Ramboll
Το βρετανικό αρχιτεκτονικό στούντιο Pattern Design και η εταιρεία μηχανικής Ramboll σχεδίασαν το Ahmad Bin Ali Stadium, το οποίο διακρίνεται
για το περίτεχνο μεταλλικό εξωτερικό του που παραπέμπει στις παραδοσιακές
προσόψεις του Κατάρ, Naqsh.
Όπως όλοι οι χώροι που χρησιμοποιούνται για το τουρνουά, το υπαίθριο γήπεδο
θα ψύχεται τεχνητά για να εξασφαλίζεται η άνεση των παικτών και των 40.000
επισκεπτών του.
Education City Stadium
από τους
Fenwick-Iribarren Architects και Pattern Design
Με το όνομα «διαμάντι στην έρημο», το Education City Stadium είναι ο όγδοος
και τελευταίος χώρος για το Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2022 στο Κατάρ.
Το παρατσούκλι του σταδίου αναφέρεται στην πρόσοψή του, η οποία αποτελείται
από ένα σχέδιο που μοιάζει με διαμάντι και παίρνει τη μορφή του από την
παραδοσιακή αραβική αρχιτεκτονική. Είναι σχεδιασμένο να εκτρέπει το δυνατό
ηλιακό φως και μπορεί να φωτίζεται τη νύχτα.
Μετά τους αγώνες, σχεδιάζεται ο χώρος να μετατραπεί σε αθλητικό κόμβο για
την περιοχή Education City, όπου βρίσκεται, με την κορυφαία βαθμίδα των θέσεων να
αφαιρεθεί για να δημιουργηθεί χώρος για τις πανεπιστημιακές τάξεις και τους
χώρους εκδηλώσεων.
Συνολικά, σύμφωνα με δηλώσεις της διοργάνωσης, μετά το πέρας της, περίπου 170.000
θέσεις θα αποσυναρμολογηθούν και θα αποσταλούν σε αναπτυσσόμενες χώρες που
έχουν ανάγκη από υποδομές.
Μάλιστα, αν όλα συμβούν με βάση το πλάνο, υπολογίζεται ότι μέχρι και 22 νέα στάδια μπορούν να δημιουργηθούν σε αναδυόμενες οικονομίες, ενώ αυτή η αναδιάρθρωση θα αφήσει το Κατάρ με ορισμένα μόνο γήπεδα με χωρητικότητα μεταξύ 20-25.000 θέσεων, τα οποία υπερκαλύπτουν τις εγχώριες ανάγκες ψυχαγωγίας.
